- Jan 3, 2010
- 1,199
- 417
- 78
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਤੂਫਾਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਭਾਰਤ ਉਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਪੁਲਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ਼ (ਪੀ.ਟੀ.ਆਈ.) ਪਾਰਟੀ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਦਮਾਸ਼ ਬੁੱਧਵਾਰ ਤੜਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਪੀਟੀਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਟਰੋਲ ਬੰਬ ਵੀ ਸੁੱਟੇ।
ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਘਰ 'ਚ ਸਿਰਫ ਗਾਰਡ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। “ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਭਾਰੀ ਟੁਕੜੀ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਪੀਟੀਆਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਉੱਥੋਂ ਚਲੇ ਗਏ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੀੜ ਨੇ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ 'ਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪੀਐੱਮਐੱਲ-ਐੱਨ ਸਕੱਤਰੇਤ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਥੇ ਲੱਗੇ ਬੈਰੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰ ਹਾਊਸ 'ਚ ਭੰਨਤੋੜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਾਟਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਕੰਪਲੈਕਸ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਤੁਰੰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭਰ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸੱਤ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 300 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ । ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ, ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਫੌਜ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਤੋਂ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਲੜਾਕੂ ਵਜੋਂ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਫੌਜ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੱਧੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਚੋਟੀ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਖਾਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫੁੱਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਸਮਝਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਬਿਊਰੋ (ਐਨਏਬੀ) ਵੱਲੋਂ ਪੀਟੀਆਈ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਬਾਦਲੇ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਰਿਮਾਂਡ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ, ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ.), ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਉਤੇ ਹਮਲੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਖੀ ਜਾਰੀ ਹੈ; ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਾਸਕ, ਜੋ ਕਿ ਕਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਈਐਸਆਈ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟੀਟੀਪੀ 'ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੋਈ ਝੁਕਾਅ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਰਿਜ਼ਰਵ 20 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਘਟ ਕੇ $3.68 ਬਿਲੀਅਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਸ ਹਫਤੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ, ਵਸਤਾਂ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਭੁਖਮਰੀ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਅਪੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਖਾਤਮੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਕਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਹਿਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ "ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦ ਗੱਲਬਾਤ" ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ। ਕਈ ਪਾਸਿਓਂ ਦਬਾਅ ਹੇਠ, ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਿਆਣਪ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਐਸਸੀਓ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਬਿਲਵਲ ਭੁੱਟੋ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਦਾ, ਇਸਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਨਾਮੁਮੁਕਿਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਾਪਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 1. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫੌਜ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਾਸ਼ਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। 2. ਇਮਰਾਨ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀਆਂ ਮਨਵਾ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਖਲ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ; 3. ੀੰਢ ਦਿਵਾਲੀਏਪਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ 4. ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇੰਨੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਫ਼ੌਜ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਕੇ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਅੱਗੇ ਵਾਲੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਘਟਾਈ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉੱਚ ਚੌਕਸੀ 'ਤੇ ਹੈ, ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਸਥਿਤੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਡਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਖ਼ਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਮੈਰੀਟਸ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਫੌਜੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪੀਐਮਐਲ-ਐਨ ਸਕੱਤਰੇਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਸਮੇਤ 14 ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰੇ/ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 21 ਪੁਲਿਸ ਵਾਹਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦੋ ਦਿਨ. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੱਗ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੀਟੀਆਈ ਨੇ ਪਾਕਿ ਸੈਨਾ/ਪੁਲਿਸ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ 4 ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਮੈਰੀਟਸ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਫੌਜੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪੀਐਮਐਲ-ਐਨ ਸਕੱਤਰੇਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਸਮੇਤ 14 ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰੇ/ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 21 ਪੁਲਿਸ ਵਾਹਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦੋ ਦਿਨ. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅੱਗ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੀਟੀਆਈ ਨੇ ਪਾਕਿ ਸੈਨਾ/ਪੁਲਿਸ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਵਿੱਚ 4 ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪੁਲਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ਼ (ਪੀ.ਟੀ.ਆਈ.) ਪਾਰਟੀ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਦਮਾਸ਼ ਬੁੱਧਵਾਰ ਤੜਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ ਲਾਹੌਰ ਸਥਿਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਪੀਟੀਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਟਰੋਲ ਬੰਬ ਵੀ ਸੁੱਟੇ।
ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਘਰ 'ਚ ਸਿਰਫ ਗਾਰਡ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਚੌਕੀ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। “ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਭਾਰੀ ਟੁਕੜੀ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਪੀਟੀਆਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਉੱਥੋਂ ਚਲੇ ਗਏ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੀੜ ਨੇ ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ 'ਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪੀਐੱਮਐੱਲ-ਐੱਨ ਸਕੱਤਰੇਤ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਥੇ ਲੱਗੇ ਬੈਰੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰ ਹਾਊਸ 'ਚ ਭੰਨਤੋੜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਾਟਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਕੰਪਲੈਕਸ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਤੁਰੰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਭਰ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸੱਤ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 300 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ । ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ, ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਫੌਜ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਤੋਂ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਲੜਾਕੂ ਵਜੋਂ ਉਸਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਫੌਜ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੱਧੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਚੋਟੀ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਖਾਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫੁੱਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਸਮਝਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਬਿਊਰੋ (ਐਨਏਬੀ) ਵੱਲੋਂ ਪੀਟੀਆਈ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਤਬਾਦਲੇ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਅਤੇ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਰਿਮਾਂਡ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ, ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ.), ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਉਤੇ ਹਮਲੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਖੀ ਜਾਰੀ ਹੈ; ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਾਸਕ, ਜੋ ਕਿ ਕਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਈਐਸਆਈ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟੀਟੀਪੀ 'ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੋਈ ਝੁਕਾਅ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਰਿਜ਼ਰਵ 20 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਘਟ ਕੇ $3.68 ਬਿਲੀਅਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਸ ਹਫਤੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ, ਵਸਤਾਂ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਭੁਖਮਰੀ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਅਪੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਖਾਤਮੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਕਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਹਿਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ "ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦ ਗੱਲਬਾਤ" ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ। ਕਈ ਪਾਸਿਓਂ ਦਬਾਅ ਹੇਠ, ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਿਆਣਪ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਐਸਸੀਓ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਬਿਲਵਲ ਭੁੱਟੋ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਬੈਠ ਸਕਦਾ, ਇਸਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਨਾਮੁਮੁਕਿਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਾਪਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 1. ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫੌਜ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਾਸ਼ਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। 2. ਇਮਰਾਨ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀਆਂ ਮਨਵਾ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਖਲ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ; 3. ੀੰਢ ਦਿਵਾਲੀਏਪਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ 4. ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਅੰਦਰੂਨੀ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੰਗ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇੰਨੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਫ਼ੌਜ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਕੇ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਅੱਗੇ ਵਾਲੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਘਟਾਈ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉੱਚ ਚੌਕਸੀ 'ਤੇ ਹੈ, ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਸਥਿਤੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਡਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਖ਼ਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
