☀️ JOIN SPN MOBILE
Forums
New posts
Guru Granth Sahib
Composition, Arrangement & Layout
ਜਪੁ | Jup
ਸੋ ਦਰੁ | So Dar
ਸੋਹਿਲਾ | Sohilaa
ਰਾਗੁ ਸਿਰੀਰਾਗੁ | Raag Siree-Raag
Gurbani (14-53)
Ashtpadiyan (53-71)
Gurbani (71-74)
Pahre (74-78)
Chhant (78-81)
Vanjara (81-82)
Vaar Siri Raag (83-91)
Bhagat Bani (91-93)
ਰਾਗੁ ਮਾਝ | Raag Maajh
Gurbani (94-109)
Ashtpadi (109)
Ashtpadiyan (110-129)
Ashtpadi (129-130)
Ashtpadiyan (130-133)
Bara Maha (133-136)
Din Raen (136-137)
Vaar Maajh Ki (137-150)
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ | Raag Gauree
Gurbani (151-185)
Quartets/Couplets (185-220)
Ashtpadiyan (220-234)
Karhalei (234-235)
Ashtpadiyan (235-242)
Chhant (242-249)
Baavan Akhari (250-262)
Sukhmani (262-296)
Thittee (296-300)
Gauree kii Vaar (300-323)
Gurbani (323-330)
Ashtpadiyan (330-340)
Baavan Akhari (340-343)
Thintteen (343-344)
Vaar Kabir (344-345)
Bhagat Bani (345-346)
ਰਾਗੁ ਆਸਾ | Raag Aasaa
Gurbani (347-348)
Chaupaday (348-364)
Panchpadde (364-365)
Kaafee (365-409)
Aasaavaree (409-411)
Ashtpadiyan (411-432)
Patee (432-435)
Chhant (435-462)
Vaar Aasaa (462-475)
Bhagat Bani (475-488)
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ | Raag Goojaree
Gurbani (489-503)
Ashtpadiyan (503-508)
Vaar Gujari (508-517)
Vaar Gujari (517-526)
ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ | Raag Dayv-Gandhaaree
Gurbani (527-536)
ਰਾਗੁ ਬਿਹਾਗੜਾ | Raag Bihaagraa
Gurbani (537-556)
Chhant (538-548)
Vaar Bihaagraa (548-556)
ਰਾਗੁ ਵਡਹੰਸ | Raag Wadhans
Gurbani (557-564)
Ashtpadiyan (564-565)
Chhant (565-575)
Ghoriaan (575-578)
Alaahaniiaa (578-582)
Vaar Wadhans (582-594)
ਰਾਗੁ ਸੋਰਠਿ | Raag Sorath
Gurbani (595-634)
Asatpadhiya (634-642)
Vaar Sorath (642-659)
ਰਾਗੁ ਧਨਾਸਰੀ | Raag Dhanasaree
Gurbani (660-685)
Astpadhiya (685-687)
Chhant (687-691)
Bhagat Bani (691-695)
ਰਾਗੁ ਜੈਤਸਰੀ | Raag Jaitsree
Gurbani (696-703)
Chhant (703-705)
Vaar Jaitsaree (705-710)
Bhagat Bani (710)
ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ | Raag Todee
ਰਾਗੁ ਬੈਰਾੜੀ | Raag Bairaaree
ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ | Raag Tilang
Gurbani (721-727)
Bhagat Bani (727)
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ | Raag Suhi
Gurbani (728-750)
Ashtpadiyan (750-761)
Kaafee (761-762)
Suchajee (762)
Gunvantee (763)
Chhant (763-785)
Vaar Soohee (785-792)
Bhagat Bani (792-794)
ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ | Raag Bilaaval
Gurbani (795-831)
Ashtpadiyan (831-838)
Thitteen (838-840)
Vaar Sat (841-843)
Chhant (843-848)
Vaar Bilaaval (849-855)
Bhagat Bani (855-858)
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ | Raag Gond
Gurbani (859-869)
Ashtpadiyan (869)
Bhagat Bani (870-875)
ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ | Raag Ramkalee
Ashtpadiyan (902-916)
Gurbani (876-902)
Anand (917-922)
Sadd (923-924)
Chhant (924-929)
Dakhnee (929-938)
Sidh Gosat (938-946)
Vaar Ramkalee (947-968)
ਰਾਗੁ ਨਟ ਨਾਰਾਇਨ | Raag Nat Narayan
Gurbani (975-980)
Ashtpadiyan (980-983)
ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ | Raag Maalee Gauraa
Gurbani (984-988)
Bhagat Bani (988)
ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ | Raag Maaroo
Gurbani (889-1008)
Ashtpadiyan (1008-1014)
Kaafee (1014-1016)
Ashtpadiyan (1016-1019)
Anjulian (1019-1020)
Solhe (1020-1033)
Dakhni (1033-1043)
ਰਾਗੁ ਤੁਖਾਰੀ | Raag Tukhaari
Bara Maha (1107-1110)
Chhant (1110-1117)
ਰਾਗੁ ਕੇਦਾਰਾ | Raag Kedara
Gurbani (1118-1123)
Bhagat Bani (1123-1124)
ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ | Raag Bhairo
Gurbani (1125-1152)
Partaal (1153)
Ashtpadiyan (1153-1167)
ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੁ | Raag Basant
Gurbani (1168-1187)
Ashtpadiyan (1187-1193)
Vaar Basant (1193-1196)
ਰਾਗੁ ਸਾਰਗ | Raag Saarag
Gurbani (1197-1200)
Partaal (1200-1231)
Ashtpadiyan (1232-1236)
Chhant (1236-1237)
Vaar Saarang (1237-1253)
ਰਾਗੁ ਮਲਾਰ | Raag Malaar
Gurbani (1254-1293)
Partaal (1265-1273)
Ashtpadiyan (1273-1278)
Chhant (1278)
Vaar Malaar (1278-91)
Bhagat Bani (1292-93)
ਰਾਗੁ ਕਾਨੜਾ | Raag Kaanraa
Gurbani (1294-96)
Partaal (1296-1318)
Ashtpadiyan (1308-1312)
Chhant (1312)
Vaar Kaanraa
Bhagat Bani (1318)
ਰਾਗੁ ਕਲਿਆਨ | Raag Kalyaan
Gurbani (1319-23)
Ashtpadiyan (1323-26)
ਰਾਗੁ ਪ੍ਰਭਾਤੀ | Raag Prabhaatee
Gurbani (1327-1341)
Ashtpadiyan (1342-51)
ਰਾਗੁ ਜੈਜਾਵੰਤੀ | Raag Jaijaiwanti
Gurbani (1352-53)
Salok | Gatha | Phunahe | Chaubole | Swayiye
Sehskritee Mahala 1
Sehskritee Mahala 5
Gaathaa Mahala 5
Phunhay Mahala 5
Chaubolae Mahala 5
Shaloks Bhagat Kabir
Shaloks Sheikh Farid
Swaiyyae Mahala 5
Swaiyyae in Praise of Gurus
Shaloks in Addition To Vaars
Shalok Ninth Mehl
Mundavanee Mehl 5
ਰਾਗ ਮਾਲਾ, Raag Maalaa
What's new
New posts
New media
New media comments
New resources
Latest activity
Videos
New media
New comments
Library
Latest reviews
Donate
Log in
Register
What's new
New posts
Menu
Log in
Register
Install the app
Install
Welcome to all New Sikh Philosophy Network Forums!
Explore Sikh Sikhi Sikhism...
Sign up
Log in
Guru Granth Sahib
Jup Banee
In Punjabi, Attributes Of God Explained As Per Sggs-5
JavaScript is disabled. For a better experience, please enable JavaScript in your browser before proceeding.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Reply to thread
Message
<blockquote data-quote="Dalvinder Singh Grewal" data-source="post: 214411" data-attributes="member: 22683"><p>ਸਰਗੁਣ ਸਰੂਪ ਬ੍ਰਹਮ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਖਿਆ-੫</p><p> ਡਾ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ</p><p></p><p>ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਸਦਾਚਾਰਕ ਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਅਮੁਕ ਹੈ, ਅਕਹਿ ਹੈ। ਜੋ ਜੀਵ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸਿੱਖ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਨੋਰਥ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਅਭੇਦਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਸੰਗ ਇਕ ਮਿਕ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚ ਸਮਾਉਣਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਏਕਤਾ, ਇਹ ਅਭੇਦਤਾ ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਸਿਮਰ ਸਿਮਰ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।</p><p></p><p>ਗੁਣ ਕੀ ਥੇਕੈ ਵਿਚ ਸਮਾਇ॥ (ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੯੫੬)</p><p></p><p>ਸਾਨੂੰ ਗੁਣ ਸਾਰੇ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹੀ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਦਾਤਾ ਵੀ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਹੈ:</p><p></p><p>ਗੁਣ ਕਾ ਦਾਤਾ ਸਚਾ ਸੋਈ॥ (ਮਾਰੂ ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੧੦੫੫)</p><p></p><p>ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਣ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਇਹ ਦੈਵੀ ਗੁਣ ਗੁਹਿਣ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ ਜੋ ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਪਾਉਣ ਦੇ ਸਾਡੇ ਯਤਨ ਸਫਲ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਸਦਕਾ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੈਵੀ ਗੁਣਾਂ ਸਬੰਧੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਬਿਨਾ ਭਗਤੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ:</p><p></p><p>ਵਿਣੁ ਗੁਣ ਕੀਤੇ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਇ॥ ( ਜਪੁਜੀ, ਪੰਨਾ ੪)</p><p></p><p>ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ ਹੈ:</p><p></p><p>ਗੁਣਾ ਕਾ ਹੋਵੈ ਵਾਸੁਲਾ ਕਢਿ ਵਾਸੁ ਲਈਜੈ ॥ ਜੇ ਗੁਣ ਹੋਵਨਿੑ ਸਾਜਨਾ ਮਿਲਿ ਸਾਝ ਕਰੀਜੈ ॥ ਸਾਝ ਕਰੀਜੈ ਗੁਣਹ ਕੇਰੀ ਛੋਡਿ ਅਵਗਣ ਚਲੀਐ ॥ ਪਹਿਰੇ ਪਟੰਬਰ ਕਰਿ ਅਡੰਬਰ ਆਪਣਾ ਪਿੜੁ ਮਲੀਐ ॥ ਜਿਥੈ ਜਾਇ ਬਹੀਐ ਭਲਾ ਕਹੀਐ ਝੋਲਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਜੈ ॥ ਗੁਣਾ ਕਾ ਹੋਵੈ ਵਾਸੁਲਾ ਕਢਿ ਵਾਸੁ ਲਈਜੈ ॥ ੩ ॥ (ਸੂਹੀ ਮ:੧, ਪੰਨਾ ੭੬੫)</p><p></p><p>ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸੱਚ, ਸੰਤੋਖ, ਦਇਆ ਤੇ ਧਰਮ ਤੇ ਸੁਚ ਸੁਝਾਏ ਹਨ:</p><p></p><p>ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸੀਗਾਰ ਬਨਾਉ॥ ( ਬਿਲਾਵਲ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੮੧੨)</p><p>ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸੁਚਿ ਸੰਤਨ ਤੇ ਇਹੁ ਮੰਤੁ ਲਈ॥(ਬਿਲਾਵਲ ਮ:੫, ਪੰਨਾ ੮੨੨)</p><p>ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸਚੁ ਇਹ ੳਪੁਨੈ ਗ੍ਰਹਿ ਭੀਤਰਿ ਵਾਰੈ॥ (ਆਸਾ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੩੭੯)</p><p></p><p>ਸਿਖ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੈਵੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮੁਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ ਹਨ : ਸੱਚ, ਚੰਗਿਆਈ ਦਾ ਭੰਡਾਰ, ਬਰਾਬਰਤਾ, ਇਨਸਾਫ, ਮਧੁਰਤਾ, ਪਵਿਤਰਤਾ, ਨਿਰਭੈਤਾ, ਨਿਰਵੈਰਤਾ, ਬਖਸ਼ਿੰਦਗੀ, ਦਿਆਲਤਾ ਆਦਿ। ਜੋ ਜੀਵ ਸਚਾਈ, ਨੇਕੀ, ਇਨਸਾਫ, ਮਧੁਰਤਾ, ਪਵਿਤਰਤਾ, ਨਿਰਭੈਤਾ, ਭ੍ਰਾਤਰੀ ਭਾਵ, ਬਖਸ਼ਿੰਦਗੀ, ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਆਦਿ ਗੁਣ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਗੁਣ ਬ੍ਰਹਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਰਾਹ ਤਿਆਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ:</p><p></p><p>ਗੁਣ ਕੀ ਸਾਝ ਸੁਖ ਉਪਜੈ ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਕਰੇਨਿ॥ (ਸੂਹੀ ਮ:੩, ਪੰਨਾ ੭੫੬)</p><p></p><p>ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇਕ ਨੀਂਹ ਦੀ ਨਿਆਈਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਉਤੇ ਆਤਮਕ ਮਹਿਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ:।ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਮਹਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਉਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ: </p><p></p><p>ਸਵੈ ਸੰਜਮ ਸਦਕਾ ਕਾਮ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।</p><p></p><p>ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰਹਰੀ। ਤਾ ਕੈ ਨਿਕਟਿ ਬਸੈ ਨਰਹਰੀ॥ (ਭੈਰਉ ਨਾਮਦੇਵ, ਪੰਨਾ ੧੧੬੩)</p><p>ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰ ਧਨੁ ਪਰ ਲੋਭਾ ਹਉਮੈ ਬਿਖੈ ਬਿਕਾਰ ॥ ਦੁਸਟ ਭਾਉ ਤਜਿ ਨਿੰਦ ਪਰਾਈ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁੁ ਚੰਡਾਰ ॥ ੧ ॥ ਮਹਲ ਮਹਿ ਬੈਠੇ ਅਗਮ ਅਪਾਰ ॥ ਭੀਤਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸੋਈ ਜਨੁ ਪਾਵੈ ਜਿਸੁ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤਨੁ ਆਚਾਰ ॥ ੧ ॥ (ਮਹਲਾ ੧ ਮਲਾਰ, ਪੰਨਾ ੧੨੫੬)</p><p></p><p>ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਕ੍ਰੋਧ ਵਸ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:</p><p></p><p>ਦਰਵੇਸਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਏ ਰੁਖਾਂ ਦੀ ਜੀਰਾਂਦਿ॥ (ਸਲੋਕ ਫਰੀਦ, ਪੰਨਾ ੧੩੮੧ )</p><p></p><p>ਸੰਤੋਖ ਨਾਲ ਲੋਭ ਲਾਲਚ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੲਾ ਹੈ:</p><p></p><p>ਬਿਨ ਸੰਤੋਖ ਨਹੀ ਕੋਊ ਰਾਜੈ॥ ( ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ, ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੭੯)</p><p></p><p>ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰਕ ਮੋਹ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾ ਲਈ ਦੀ ਹੈ:</p><p></p><p>ਕਬੀਰ ਜਉ ੁਗ੍ਰਹ ਕਰਹਿ ਤ ਧਰਮੁ ਕਰੁ ਨਹੀ ਤ ਕਰੁ ਬੈਰਾਗੁ॥ ( ਸਲੋਕ ਕਬੀਰ ੧੩੭੭)</p><p></p><p>ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਸਦਕਾ ਹਉਮੈ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:</p><p></p><p>ਆਪਸ ਕਉ ਜੋ ਜਾਨੈ ਨੀਚਾ॥ ਸੋਊ ਗਨੀਐ ਸਭ ਤੇ ਊਚਾ॥ ( ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੬੬ )</p><p>ਆਪਸ ਤੇ ਊਪਰਿ ਸਭ ਜਾਣਹੁ ਤਉ ਦਰਗਹ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੁ॥(ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੮੮੩)</p><p></p><p>ਵਿਕਾਰ ਜੋ ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਆਮ ਵਰਨਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹਨ ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਹੰਕਾਰ, ਛਲ, ਸਾੜਾ, ਅਯੋਗ ਕੰਮ, ਈਰਖਾ, ਖਾਰ ਖੁਣਸ, ਖਿਝਾਉਣੀ ਚਿੰਤਾ, ਮਂਦ ਭਾਵਨਾ, ਘ੍ਰਿਣਾ ਅਤੇ ਭੈ। </p><p></p><p>ਮਨ, ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਇੰਦਰਿਆਂ ਤੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਾਬੂ ਵਧੇਗਾ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰੰ ਜਿਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ।ਖਿਮਾ, ਸੰਜਮ, ਸਬਰ-ਸੰਤੋਖ, ਬੰਧੇਜ, ਸੁਘੜਤਾ, ਵਿਦਵਾਨਤਾ, ਨਿਰਦੋਸ਼ਤਾ, ਬਰਾਬਰਤਾ, ਇਕਸਾਰਤਾ, ਸਚਿਆਈ, ਨੇਕ-ਨੀਤੀ, ਇੰਦਰਿਆਂ ਉਪਰ ਕਾਬੂ, ਸੁਚੱਜ, ਸਾਊਪੁਣਾ, ਨਿਰਮਾਣਤਾ, ਅਡੋਲਤਾ, ਘ੍ਰਿਣਾ ਦਾ ਅਭਾਵ, ਭੜਕਾਹਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ, ਮਧੁਰ ਬਾਣੀ, ਈਰਖਾ ਰਹਿਤ ਰਹਿਣਾ, ਸਵੈ ਕਾਭੁ ਰਖਣਾਂ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਸਤ ਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਉਤੇ ਬੜਾ ਬਲ ਦਿਤਾ ਹੈ:</p><p></p><p>ਸਤ ਸੰਗਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਾਟਸਾਲ ਹੈ ਜਿਤੁ ਹਰਿਗੁਣ ਸਿਖਾ॥ (ਵਾਰ ਕਾਨੜਾ ਮ: ੪, ਪੰਨਾ ੧੩੧੬)</p><p></p><p>ਨੇਕ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਮਨੁਖ ਸਦ ਗੁਣੀ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੇ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉਤਮ ਗੁਣ ਮੰਨਦੇ ਹਨ:</p><p></p><p>ਮਿਠਤ ਨੀਵੀਂ ਨਾਨਕਾ ਗੁਣ ਚੰਗਿਆਈਆਂ ਤਤੁ॥ ( ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਮ: ੧, ਪੰਨਾ ੪੭੦)</p><p></p><p>ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਹਉਮੈਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਹੋ ਹਉਮੈ ਸਾਰੀਆਂ ਬਦੀਆਂ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈ। ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸੇਵਾ ਦੀ ਪਾਵਨ ਸੂਝ ਜਗਾਂਉਂਦੀ ਹੈ:</p><p></p><p>ਸੇਵਾ ਕਰਤ ਹੋਏ ਨਿਹਕਾਮੀ॥ ਤਿਸ ਕਉ ਹੋਤ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਸੁਆਮੀ} (ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੮੬)</p><p></p><p>ਇਹ ਸੂਝ ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਮਨੁਖ ਮਾਤਰ, ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸੇਵਾ ਦੀ ਸੂਝ ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਇਆ, ਦਰਦ, ਧੀਰਜ, ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਬਰ ਤੇ ਸਵੈ ਤਿਆਗ ਜਿਹੇ ਗੁਣ ਉਪਜਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਸਦਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਸੁਸਜਿਤ ਹੋ ਸਿੱਖ ਸੰਜਮੀ ਸਿਪਾਹੀ ਵਾਂਗ ਕਰਮ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੁੱਦ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਕੋਈ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਲ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਤੇ ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪਾਏ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰਮੁਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਵਧਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਨਿਆਵੀ ਫਰਜ਼ ਵੀ ਬਖੂਬੀ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਲਗਾਤਾਰ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ੀ ਕਮਾਉਂਦਾ, ਲੋੜਵੰਦਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ, ਵੰਡ ਖਾਂਦਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ:</p><p></p><p>ਘਾਲ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ॥ ਨਾਨਕ ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ॥ (ਵਾਰ ਸਾਰੰਗ, ਮ ੪, ਪੰਨਾ ੧੨੪੫) </p><p></p><p>ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਆਤਮਕ ਫਰਜ਼ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਨਿਭਾਉਂਦਾ, ਕਿਰਤ ਕਰਦਾ, ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕਦਾ ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਪਰਮ ਅਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। </p><p></p><p>ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਕੋਲੋਂਂ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੀ ਵੱਡੀ ਬੇਬੇ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਉੱਠ ਨਹਾਉਂਦੀ, ਧਾਰਾਂ ਚੋਂਦੀ, ਦੁੱਧ ਰਿੜਕਦੀ ਪਾਠ ਕਰੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਫਿਰ ਦੁੱਧ ਰਿੜਕਣ ਪਿਛੋਂ ਗਵਾਂਢਣਾਂ ਨੂੰ ਲੱਸੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੰਦੀ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡਾ ਬਾਬਾ ਜੋ ਸਵਖਤੇ ਸਵੇਰੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੰਨ੍ਹੀ ਪਾ ਹਲ ਜੋੜਦਾ ਤੇ ਪਾਠ ਕਰਦਾ ਜੋਤਾਂ ਲਾਉਂਦਾ ਤੇ ਜਦ ਬੇਬੇ ਭੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਕਮੰ ਕਰਦੇ ਮੱਲੇ ਨੂੰ ਜਿਸਦੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਗੁਜ਼ਰ ਗਈ ਸੀ, ਬੁਲਾ ਲੈਂਦੇ ਤੇ ਦੋਨੋਂ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਖਾਂਦੇ। </p><p></p><p>ਇਸਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੋਂੰ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਕੁਝ ਗੁਰੂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਸਾਧੂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਲ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਾਹ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਪੁਛ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕੋਲ ਰੁਕੇ। ਇਕ ਸਾਧੂ ਬੋਲਿਆ: ਇਹ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲੱਥ ਪੱਥ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਕੀ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਹੈ? ਦੂਜਾ ਆਖਣ ਲੱਗਾ: ਇਹ ਤਾਂ ਕੁਝ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ? ਤੀਜੇ ਨੇ ਆਖਿਆ : ਇਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਰਬ ਦੇ ਭਗਤ ਹਨ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣਗੇ।ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਖੇਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ।ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਇਤਨੇ ਨੂੰ ਸਵਾਣੀ ਭੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਈ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ਤੁਸੀਂ ਭੁਖੇ ਹੋਵੋਗੇ, ਲੰਗਰ ਛਕੋ ਤੇ ਸਵਾਣੀ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਵਿਚ ਪਰਸ਼ਾਦੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਸਭ ਲਈ ਖਾਣਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਭ ਹੈਰਾਨ ਸਨ। ਇਕ ਨੇ ਆਖਿਆ: ਇਹ ਕਿਰਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਰਬ ਦੇ ਗੁਣ ਵੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਹ ਤਾਂ ਵੰਡ ਵੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜ਼ਰੂਰ ਇਹੋ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਹਨ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਹੋ ਮਾਤਾ ਸੁਲਖਣੀ ਹੈ। ਜੈਸਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤੈਸਾ ਪਾਇਆ।</p><p></p><p>ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰ ਸੁਣੀਦਾ ਤੈਸੋ ਹੀ ਮੈ ਡੀਠ॥ (ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੯੫੭)</p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Dalvinder Singh Grewal, post: 214411, member: 22683"] ਸਰਗੁਣ ਸਰੂਪ ਬ੍ਰਹਮ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਖਿਆ-੫ ਡਾ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਸਦਾਚਾਰਕ ਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਅਮੁਕ ਹੈ, ਅਕਹਿ ਹੈ। ਜੋ ਜੀਵ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸਿੱਖ ਦਾ ਅਸਲੀ ਮਨੋਰਥ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਅਭੇਦਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਸੰਗ ਇਕ ਮਿਕ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚ ਸਮਾਉਣਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਏਕਤਾ, ਇਹ ਅਭੇਦਤਾ ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਸਿਮਰ ਸਿਮਰ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੁਣ ਕੀ ਥੇਕੈ ਵਿਚ ਸਮਾਇ॥ (ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੯੫੬) ਸਾਨੂੰ ਗੁਣ ਸਾਰੇ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹੀ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਦਾਤਾ ਵੀ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਹੈ: ਗੁਣ ਕਾ ਦਾਤਾ ਸਚਾ ਸੋਈ॥ (ਮਾਰੂ ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੧੦੫੫) ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਣ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਇਹ ਦੈਵੀ ਗੁਣ ਗੁਹਿਣ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ ਜੋ ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਪਾਉਣ ਦੇ ਸਾਡੇ ਯਤਨ ਸਫਲ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਸਦਕਾ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੈਵੀ ਗੁਣਾਂ ਸਬੰਧੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਬਿਨਾ ਭਗਤੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ: ਵਿਣੁ ਗੁਣ ਕੀਤੇ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਇ॥ ( ਜਪੁਜੀ, ਪੰਨਾ ੪) ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ ਹੈ: ਗੁਣਾ ਕਾ ਹੋਵੈ ਵਾਸੁਲਾ ਕਢਿ ਵਾਸੁ ਲਈਜੈ ॥ ਜੇ ਗੁਣ ਹੋਵਨਿੑ ਸਾਜਨਾ ਮਿਲਿ ਸਾਝ ਕਰੀਜੈ ॥ ਸਾਝ ਕਰੀਜੈ ਗੁਣਹ ਕੇਰੀ ਛੋਡਿ ਅਵਗਣ ਚਲੀਐ ॥ ਪਹਿਰੇ ਪਟੰਬਰ ਕਰਿ ਅਡੰਬਰ ਆਪਣਾ ਪਿੜੁ ਮਲੀਐ ॥ ਜਿਥੈ ਜਾਇ ਬਹੀਐ ਭਲਾ ਕਹੀਐ ਝੋਲਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਜੈ ॥ ਗੁਣਾ ਕਾ ਹੋਵੈ ਵਾਸੁਲਾ ਕਢਿ ਵਾਸੁ ਲਈਜੈ ॥ ੩ ॥ (ਸੂਹੀ ਮ:੧, ਪੰਨਾ ੭੬੫) ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸੱਚ, ਸੰਤੋਖ, ਦਇਆ ਤੇ ਧਰਮ ਤੇ ਸੁਚ ਸੁਝਾਏ ਹਨ: ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸੀਗਾਰ ਬਨਾਉ॥ ( ਬਿਲਾਵਲ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੮੧੨) ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸੁਚਿ ਸੰਤਨ ਤੇ ਇਹੁ ਮੰਤੁ ਲਈ॥(ਬਿਲਾਵਲ ਮ:੫, ਪੰਨਾ ੮੨੨) ਸਤੁ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸਚੁ ਇਹ ੳਪੁਨੈ ਗ੍ਰਹਿ ਭੀਤਰਿ ਵਾਰੈ॥ (ਆਸਾ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੩੭੯) ਸਿਖ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੈਵੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮੁਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ ਹਨ : ਸੱਚ, ਚੰਗਿਆਈ ਦਾ ਭੰਡਾਰ, ਬਰਾਬਰਤਾ, ਇਨਸਾਫ, ਮਧੁਰਤਾ, ਪਵਿਤਰਤਾ, ਨਿਰਭੈਤਾ, ਨਿਰਵੈਰਤਾ, ਬਖਸ਼ਿੰਦਗੀ, ਦਿਆਲਤਾ ਆਦਿ। ਜੋ ਜੀਵ ਸਚਾਈ, ਨੇਕੀ, ਇਨਸਾਫ, ਮਧੁਰਤਾ, ਪਵਿਤਰਤਾ, ਨਿਰਭੈਤਾ, ਭ੍ਰਾਤਰੀ ਭਾਵ, ਬਖਸ਼ਿੰਦਗੀ, ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਆਦਿ ਗੁਣ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਗੁਣ ਬ੍ਰਹਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਰਾਹ ਤਿਆਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ: ਗੁਣ ਕੀ ਸਾਝ ਸੁਖ ਉਪਜੈ ਸਚੀ ਭਗਤਿ ਕਰੇਨਿ॥ (ਸੂਹੀ ਮ:੩, ਪੰਨਾ ੭੫੬) ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇਕ ਨੀਂਹ ਦੀ ਨਿਆਈਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਉਤੇ ਆਤਮਕ ਮਹਿਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ:।ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਮਹਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਉਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ: ਸਵੈ ਸੰਜਮ ਸਦਕਾ ਕਾਮ ਨੂੰ ਵੱਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰਹਰੀ। ਤਾ ਕੈ ਨਿਕਟਿ ਬਸੈ ਨਰਹਰੀ॥ (ਭੈਰਉ ਨਾਮਦੇਵ, ਪੰਨਾ ੧੧੬੩) ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰ ਧਨੁ ਪਰ ਲੋਭਾ ਹਉਮੈ ਬਿਖੈ ਬਿਕਾਰ ॥ ਦੁਸਟ ਭਾਉ ਤਜਿ ਨਿੰਦ ਪਰਾਈ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁੁ ਚੰਡਾਰ ॥ ੧ ॥ ਮਹਲ ਮਹਿ ਬੈਠੇ ਅਗਮ ਅਪਾਰ ॥ ਭੀਤਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸੋਈ ਜਨੁ ਪਾਵੈ ਜਿਸੁ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤਨੁ ਆਚਾਰ ॥ ੧ ॥ (ਮਹਲਾ ੧ ਮਲਾਰ, ਪੰਨਾ ੧੨੫੬) ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਕ੍ਰੋਧ ਵਸ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਦਰਵੇਸਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਏ ਰੁਖਾਂ ਦੀ ਜੀਰਾਂਦਿ॥ (ਸਲੋਕ ਫਰੀਦ, ਪੰਨਾ ੧੩੮੧ ) ਸੰਤੋਖ ਨਾਲ ਲੋਭ ਲਾਲਚ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੲਾ ਹੈ: ਬਿਨ ਸੰਤੋਖ ਨਹੀ ਕੋਊ ਰਾਜੈ॥ ( ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ, ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੭੯) ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰਕ ਮੋਹ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾ ਲਈ ਦੀ ਹੈ: ਕਬੀਰ ਜਉ ੁਗ੍ਰਹ ਕਰਹਿ ਤ ਧਰਮੁ ਕਰੁ ਨਹੀ ਤ ਕਰੁ ਬੈਰਾਗੁ॥ ( ਸਲੋਕ ਕਬੀਰ ੧੩੭੭) ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਸਦਕਾ ਹਉਮੈ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: ਆਪਸ ਕਉ ਜੋ ਜਾਨੈ ਨੀਚਾ॥ ਸੋਊ ਗਨੀਐ ਸਭ ਤੇ ਊਚਾ॥ ( ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੬੬ ) ਆਪਸ ਤੇ ਊਪਰਿ ਸਭ ਜਾਣਹੁ ਤਉ ਦਰਗਹ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੁ॥(ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੮੮੩) ਵਿਕਾਰ ਜੋ ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਆਮ ਵਰਨਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਹਨ ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਹੰਕਾਰ, ਛਲ, ਸਾੜਾ, ਅਯੋਗ ਕੰਮ, ਈਰਖਾ, ਖਾਰ ਖੁਣਸ, ਖਿਝਾਉਣੀ ਚਿੰਤਾ, ਮਂਦ ਭਾਵਨਾ, ਘ੍ਰਿਣਾ ਅਤੇ ਭੈ। ਮਨ, ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਇੰਦਰਿਆਂ ਤੇ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਾਬੂ ਵਧੇਗਾ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰੰ ਜਿਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ।ਖਿਮਾ, ਸੰਜਮ, ਸਬਰ-ਸੰਤੋਖ, ਬੰਧੇਜ, ਸੁਘੜਤਾ, ਵਿਦਵਾਨਤਾ, ਨਿਰਦੋਸ਼ਤਾ, ਬਰਾਬਰਤਾ, ਇਕਸਾਰਤਾ, ਸਚਿਆਈ, ਨੇਕ-ਨੀਤੀ, ਇੰਦਰਿਆਂ ਉਪਰ ਕਾਬੂ, ਸੁਚੱਜ, ਸਾਊਪੁਣਾ, ਨਿਰਮਾਣਤਾ, ਅਡੋਲਤਾ, ਘ੍ਰਿਣਾ ਦਾ ਅਭਾਵ, ਭੜਕਾਹਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ, ਮਧੁਰ ਬਾਣੀ, ਈਰਖਾ ਰਹਿਤ ਰਹਿਣਾ, ਸਵੈ ਕਾਭੁ ਰਖਣਾਂ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਸੋਮੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਸਤ ਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਉਤੇ ਬੜਾ ਬਲ ਦਿਤਾ ਹੈ: ਸਤ ਸੰਗਤ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਾਟਸਾਲ ਹੈ ਜਿਤੁ ਹਰਿਗੁਣ ਸਿਖਾ॥ (ਵਾਰ ਕਾਨੜਾ ਮ: ੪, ਪੰਨਾ ੧੩੧੬) ਨੇਕ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਮਨੁਖ ਸਦ ਗੁਣੀ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੇ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉਤਮ ਗੁਣ ਮੰਨਦੇ ਹਨ: ਮਿਠਤ ਨੀਵੀਂ ਨਾਨਕਾ ਗੁਣ ਚੰਗਿਆਈਆਂ ਤਤੁ॥ ( ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਮ: ੧, ਪੰਨਾ ੪੭੦) ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਹਉਮੈਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਹੋ ਹਉਮੈ ਸਾਰੀਆਂ ਬਦੀਆਂ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈ। ਨਿਰਮਾਣਤਾ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸੇਵਾ ਦੀ ਪਾਵਨ ਸੂਝ ਜਗਾਂਉਂਦੀ ਹੈ: ਸੇਵਾ ਕਰਤ ਹੋਏ ਨਿਹਕਾਮੀ॥ ਤਿਸ ਕਉ ਹੋਤ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਸੁਆਮੀ} (ਗਉੜੀ ਸੁਖਮਨੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੨੮੬) ਇਹ ਸੂਝ ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਮਨੁਖ ਮਾਤਰ, ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸੇਵਾ ਦੀ ਸੂਝ ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਇਆ, ਦਰਦ, ਧੀਰਜ, ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਬਰ ਤੇ ਸਵੈ ਤਿਆਗ ਜਿਹੇ ਗੁਣ ਉਪਜਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਸਦਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਸੁਸਜਿਤ ਹੋ ਸਿੱਖ ਸੰਜਮੀ ਸਿਪਾਹੀ ਵਾਂਗ ਕਰਮ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੁੱਦ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਕੋਈ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਲ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਤੇ ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਪਾਏ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰਮੁਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਵਧਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਨਿਆਵੀ ਫਰਜ਼ ਵੀ ਬਖੂਬੀ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਲਗਾਤਾਰ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ੀ ਕਮਾਉਂਦਾ, ਲੋੜਵੰਦਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ, ਵੰਡ ਖਾਂਦਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ: ਘਾਲ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ॥ ਨਾਨਕ ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ॥ (ਵਾਰ ਸਾਰੰਗ, ਮ ੪, ਪੰਨਾ ੧੨੪੫) ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਆਤਮਕ ਫਰਜ਼ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਨਿਭਾਉਂਦਾ, ਕਿਰਤ ਕਰਦਾ, ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕਦਾ ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਪਰਮ ਅਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਕੋਲੋਂਂ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੀ ਵੱਡੀ ਬੇਬੇ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਉੱਠ ਨਹਾਉਂਦੀ, ਧਾਰਾਂ ਚੋਂਦੀ, ਦੁੱਧ ਰਿੜਕਦੀ ਪਾਠ ਕਰੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਫਿਰ ਦੁੱਧ ਰਿੜਕਣ ਪਿਛੋਂ ਗਵਾਂਢਣਾਂ ਨੂੰ ਲੱਸੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੰਦੀ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡਾ ਬਾਬਾ ਜੋ ਸਵਖਤੇ ਸਵੇਰੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੰਨ੍ਹੀ ਪਾ ਹਲ ਜੋੜਦਾ ਤੇ ਪਾਠ ਕਰਦਾ ਜੋਤਾਂ ਲਾਉਂਦਾ ਤੇ ਜਦ ਬੇਬੇ ਭੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਕਮੰ ਕਰਦੇ ਮੱਲੇ ਨੂੰ ਜਿਸਦੀ ਘਰ ਵਾਲੀ ਗੁਜ਼ਰ ਗਈ ਸੀ, ਬੁਲਾ ਲੈਂਦੇ ਤੇ ਦੋਨੋਂ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਖਾਂਦੇ। ਇਸਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੋਂੰ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਕੁਝ ਗੁਰੂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਸਾਧੂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਲ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਰਾਹ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਪੁਛ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕੋਲ ਰੁਕੇ। ਇਕ ਸਾਧੂ ਬੋਲਿਆ: ਇਹ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਲੱਥ ਪੱਥ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦਾ ਕੀ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਹੈ? ਦੂਜਾ ਆਖਣ ਲੱਗਾ: ਇਹ ਤਾਂ ਕੁਝ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ? ਤੀਜੇ ਨੇ ਆਖਿਆ : ਇਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਰਬ ਦੇ ਭਗਤ ਹਨ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣਗੇ।ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਖੇਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ।ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਇਤਨੇ ਨੂੰ ਸਵਾਣੀ ਭੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਈ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: ਤੁਸੀਂ ਭੁਖੇ ਹੋਵੋਗੇ, ਲੰਗਰ ਛਕੋ ਤੇ ਸਵਾਣੀ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਵਿਚ ਪਰਸ਼ਾਦੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਸਭ ਲਈ ਖਾਣਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਭ ਹੈਰਾਨ ਸਨ। ਇਕ ਨੇ ਆਖਿਆ: ਇਹ ਕਿਰਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਰਬ ਦੇ ਗੁਣ ਵੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਹ ਤਾਂ ਵੰਡ ਵੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਜ਼ਰੂਰ ਇਹੋ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਹਨ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਇਹੋ ਮਾਤਾ ਸੁਲਖਣੀ ਹੈ। ਜੈਸਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤੈਸਾ ਪਾਇਆ। ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰ ਸੁਣੀਦਾ ਤੈਸੋ ਹੀ ਮੈ ਡੀਠ॥ (ਰਾਮਕਲੀ ਮ: ੫, ਪੰਨਾ ੯੫੭) [/QUOTE]
Insert quotes…
Verification
Post reply
Guru Granth Sahib
Jup Banee
In Punjabi, Attributes Of God Explained As Per Sggs-5
This site uses cookies to help personalise content, tailor your experience and to keep you logged in if you register.
By continuing to use this site, you are consenting to our use of cookies.
Accept
Learn more…
Top