Punjabi ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਦੀ ਸੁਲਗਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਬਚਾ

[Dalvinder Singh Grewal]

ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਦੀ ਸੁਲਗਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਬਚਾ

ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਮੈਰੀਟਸ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ​

ਸੁਡਾਨ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ 2011 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨ ਨੇ ਖਰਤੂਮ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਇਸ ਦਾ ਕੱਦ ਘਟ ਗਿਆ।ਹੁਣ ਸੰਨ 2023 ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਤ ਫੌਜ ਅਤੇ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਰੈਪਿਡ ਸਪੋਰਟ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਹਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇਟਾਂ ਲਈ ਇਹ ਜੰਗ ਇਕ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਅਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕਢਣ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵੀ ਹੈ।

ਸੁਡਾਨ ਦਾ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਰਿਤਿਹਾਸ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਸੁਡਾਨ 1899 ਤੋਂ 1955 ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਮਿਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਸੁਡਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਲੋਨੀ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।1952 ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਤਾਂ ਸੁਡਾਨ ਨੇ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੱਲ ਕਦਮ ਵਧਾਏ। ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ 'ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰੋ" ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸੁਡਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ, ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ 'ਤੇ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਸੰਨ 1956 ਵਿੱਚ ਸੁਡਾਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਪਰ 1955-1972 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨ ਖੇਤਰ ਵਧੇਰੇ ਖੇਤਰੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲਾ ਸੁਡਾਨੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 500,000 ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। 1972 ਦਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਤਾਂ ਹੋਇਆ ਪਰ ਤਸੱਲੀ ਬਖਸ਼ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਸੰਨ 1969 ਵਿੱਚ ਕਰਨਲ ਗਫਰ ਨਿਊਮੇਰੀ ਨੇ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਕੇ ਸੰਸਦ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਨ 1983-2005 ਵਿੱਚ ਦੂਸਰਾ ਸੁਡਾਨੀ ਸਿਵਲ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸੂਡਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ ਵਿਚਕਾਰ. ਨਿਰੰਤਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਹੋਈ ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣੀ ਸੁਡਾਨ ਯੁੱਧ ਪਿਛੋਂ 2011 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 20 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ।

ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ-ਜਨਰਲ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਅਲ-ਬੁਰਹਾਨ ਸੁਡਾਨ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਫੌਜੀ ਨੇਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਉਮਰ ਅਲ-ਬਸ਼ੀਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਤਖਤਾਪਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲੀ। ਸੁਡਾਨ 'ਤੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਫੌਜ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੱਲਾ ਹਮਦੋਕ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਾਗਰਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਸੱਤਾ-ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਸੌਦੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਫੌਜ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮਦੋਕ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਸ਼-ਵਿਆਪੀ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਕਰਕੇ 2022 ਵਿੱਚ ਹਮਦੋਕ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ । ਅਲ-ਬੁਰਹਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਟੈਕਨੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਸਰਕਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਪੰਜ ਨਾਗਰਿਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।

ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕ ਰੈਪਿਡ ਸਪੋਰਟ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਕਾਇਮ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾ ਦੋਨਾਂ ਵਿੱਚ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਰਤੂਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰ ਸੁਲਘ ਰਹੇ ਹਨ । ਖਰਤੂਮ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡਿਪਲੋਮੇਟ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇਟ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬੜੀਆਂ ਅਪੀਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੋ ਸਵਾਰੀ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਦੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਜੱਦਾ ਬੰਦਰਗਾਹ (ਸਉਦੀ ਅਰਬ) ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਖੜੇ ਹਨ। ਜੱਦਾ ਅਤੇ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸੁਡਾਨ ਦੀ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਬੰਦਰਗਾਹ ਹੈ। ਖਬਰ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜੱਦਾ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਭਾਰਤੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈਣ ਲਈ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੇ ਜਲਦ ਹੀ ਪਹੁੰਚੇਗਾ।

 

[Dalvinder Singh Grewal]

ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ, ਜੰਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੁਡਾਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, "ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਸਾਡੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਾਵੇਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਗਭਗ 500 ਭਾਰਤੀ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹਾਂ," ਸ੍ਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ C-130J ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ INS ਸੁਮੇਧਾ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਾਊਦੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ 12 ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੇ ਗਏ ਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਏਅਰਲਾਈਨ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਜ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ 28 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 388 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ, "ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਨਿਕਾਸੀ ਕਾਰਜ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੀਤੀ ਰਾਤ, ਦੋ ਫੌਜੀ ਉਡਾਣਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ 28 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 388 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ।"

 

[Dalvinder Singh Grewal]

ਸੁਡਾਨ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਮੁਹਿੰਮ

ਕਰਨਲ ਡਾ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਮੈਰੀਟਸ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੂਨੀਵਸਿਟੀ​

"ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ, ਬਹੁਤ ਅਸਥਿਰ ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੁਡਾਨੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਅਤੇ ਰੈਪਿਡ ਸਪੋਰਟ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਸਬੰਧ ਚੰਗੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਾਂ। ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਅਤੇ ਅਗੇ ਜੱਦਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਓੁਣਾ ਹੈ, ”ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਸੂਡਾਨ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਅਰਧ ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਰੀਬ 400 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।

ਚੱਲ ਰਹੇ ਨਿਕਾਸੀ ਮਿਸ਼ਨ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਾਵੇਰੀ' ਬਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਗਭਗ 1,700 ਤੋਂ 2,000 ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੁਡਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢੇ ਗਏ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖਰਤੂਮ ਤੋਂ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਤੋਂ ਜੱਦਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ।. ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੜਾਕੂ ਧੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਪੱਖਾਂ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਜਵਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਖਰਤੂਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਕਾਸ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਹੈ। .



ਸੂਡਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਬਾਰੇ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਗਭਗ 3,100 ਨੇ ਸੂਡਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖਰਤੂਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨਾਲ ਆਨਲਾਈਨ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 300 ਹੋਰ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਸੂਡਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਭਗ 900 ਤੋਂ 1,000 ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਹਨ।

'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਾਵੇਰੀ' ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਖਰਤੂਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਸ਼ਾਂਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬੱਸਾਂ 'ਚ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਆਈਐਨਐਸ ਸੁਮੇਧਾ, ਆਈਐਨਐਸ ਤੇਗ ਅਤੇ ਆਈਐਨਐਸ ਤਰਕਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜੇਦਾਹ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਜੇਦਾਹ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦੋ ਸੀ 130 ਹੈਵੀ-ਲਿਫਟ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਰਤੂਮ ਅਤੇ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 850 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਸ ਦੁਆਰਾ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ 18 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਬੱਸਾਂਦਿਨ ਜਾਂ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੇਦਾਹ ਅਤੇ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਤੂਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ੰਓਅ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

"ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਟੀਚਾ ਫਸੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਹੈ...ਸਾਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇ ( ਭਾਰਤ), ”ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।

ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਗਭਗ 600 ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਜਾਂ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਹਨ। ਜੇਦਾਹ ਤੋਂ ਬੀਤੀ ਰਾਤ ਚਾਰਟਰਡ ਫਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ 360 ਭਾਰਤੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ 495 ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹਨ। ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ 320 ਭਾਰਤੀ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਬੱਸਾਂ ਹਨ, ”ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ 42 ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਦੱਖਣੀ ਸੁਡਾਨ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ।

ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਫਸੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਾਸੀ ਦੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। "ਅਸੀਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ," ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਕਿ ਕੀ ਭਾਰਤ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢੇਗਾ, ਕਵਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇਗਾ। ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਅਤੇ ਡੌਕਿੰਗ ਸਮੇਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। “ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।

ਕਰਨਲ ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਐਸ.ਸੀ. ਡਿਫੈਂਸ ਅਟੈਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋਏ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ​

ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋਏ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਕਰਨਲ ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਐਸ.ਸੀ. ਡਿਫੈਂਸ ਅਟੈਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਆ ਗਏ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰੋ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੋਗੇ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਾਂਗੇ, ਖਾਣਾ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਂਗੇ; ਤੁਹਾਡੇ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁਕਆ ਹੈ। ਬਿਮਾਰਾਂ, ਬੁੱਢਿਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਲਦੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਸੁਕ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰੋ। ਮੈਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹੀ ਰਵਾਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵਾਂਗਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ।"

ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਡਾਨ ਤੋਂ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਾਵੇਰੀ' ਕੱਢਣ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅਚਨਚੇਤੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜੇਦਾਹ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦੋ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਪੋਰਟ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਆਈਐਨਐਸ ਸੁਮੇਧਾ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸੂਡਾਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੂਡਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਸਮੇਤ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਯਮਤ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੂਡਾਨ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਅਚਨਚੇਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ, ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨਾਲ ਸੁਡਾਨ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।

 

[Dalvinder Singh Grewal]