• Welcome to all New Sikh Philosophy Network Forums!
    Explore Sikh Sikhi Sikhism...
    Sign up Log in

Darbar Sahib And NOT "Harmandar" Or Golden Temple

Gyani Jarnail Singh

Sawa lakh se EK larraoan
Mentor
Writer
SPNer
Jul 4, 2004
7,708
14,381
75
KUALA LUMPUR MALAYSIA
RRajinder Singh of Khalsa Panchaiyat writes why our Central Shrine should retain its old name..DARBAR SAHIB....



<>siqgurpRswid
hirmMdr ik drbwr swihb
dws dw jnm BwvyN mOjUdw pwiksqwn dw hY, pr Ajy do ku swl dI aumr sI, jdoN dyS dI Aiq mMdBwgI vMf ho geI[ vMf qW vMf hoeI, pMjwb qW ijvyN zulm dI B`TI bx igAw[ fwktr ipqw nMU bhuq mwx sI, lMbw smW ho igAY ieQy syvw kridAW, Blw swnMU iksy kI AwKxY? kuJ idnW q`k SWqI ho jwvygI[ pr ijvyN gurbwxI dw Purmwn hY:
“dwvw Agin bhuqu iqRx jwly koeI hirAw bUtu rihE rI”]{Awsw mhlw 5, pMnw 383}
auh hirAw bUt bxnw Swied BwgW iv`c nhIN sI[ ipqw jI, ijnHW nMU AsIN swry dwrjI AwKdy sW, nMU pqw l`gw, duSmn cVH AwieAw hY, bs plW dI dyr hY[ Swied plW qoN vI G`t smyN iv`c hI, pirvwr nMU iKc-DUh ky inkl qury, ieh vI vyKx dw mOkw nw imilAw, iksy dy pYrW iv`c j`uqI jW isr qy p`lw vI hY ik nhIN? hW ies hwlwq iv`c vI ikRpwn cukxI nw B`uly[ AwiKr Coty-Coty b`icAW nwl ikMnw ku B`j lYxw sI? duSmn pYV npdw ip`Cy hI Aw ciVHAw[ ikRpwx dy DnI dwrjI ny ihMm`q nw C`fI, inqr pey mukwbly iv`c[ pr iek`lI ijMd ny ikMnI ku dyr sYNkVy dirMidAW dw mukwblw krnw sI? ShIdI pw gey[ iks nMU doS dyvW, aunHW dI Shwdq dw? ikauNik ijnHW ipCoN Awky bwkI swry pirvwr nMU bcwieAw, auh vI ausy kOm dy sn, ijs kOm dy dwrjI nMU koh koh ky ShId krn vwly Aqy swfy Gr nMU lutx vwly[ Prk isrP ieqnw sI, auh bwhroN hmlwvwr ho ky Awey sn, ieh Awpxy ngr dy, dhwikAW dy guAWFI, jo Kbr imlx qy mgr hI dOVy Awey sn[
kwPly nwl AMimRqsr phuMc gey[ bIjI(mwqw jI) dw, pRvwr nMU pwlx leI sMGrS SurU ho igAw[ swrI idhwVI imhnq mzdUrI krnI, pr suc`jI mW ny iek kmwl kIqI, AYsy hwlwq iv`c vI nw folI, Aqy nw hI gurU dw Et Awsrw C`ifAw[ Swied nw folx dw mUl kwrn vI iehI sI[ swnMU b`icAW nMU vI, gurU Gr dw ipAwr guVqI iv`c dy id`qw[ kMm qoN vyly nwl muVnw jW kuvyly, AwauNdy hI ieko gl huMdI, clo bytw pihlW ‘drbwr swihb’ drSn kr AweIey[ BwvyN AMdr bYTx dw suBwg pRwpq ho jwvy, BwvyN pRkrmW iv`c, kuJ smW bYT ky kIrqn zrUr suxnw[ Aksr pRkrmW iv`c kwr syvw vwly bwby bYTy hokw dy rhy huMdy, BwgW vwilE! ‘drbwr swihb’ dI pRkrmW dI syvw c`l rhI hY, iek do tokrIAW su`t ky jwE[ kdy pRkrmW dI syvw, kdy lMgr dI, kdy srovr dI[ kdy im`tI, kdy ryqw, kdy roVI, kdy gwrw[ do cwr tokrIAW su`t ky iek AjIb ijhw AnMd mihsUs huMdw[ QoVw pVHn- ilKx dI soJI AwauxI SurU hoeI, pRkrmW iv`c l`gy borf Aksr pVHn nMU imldy, ‘drbwr swihb’ dI pRkrmW iv`c nMgy isr nw clo, ‘drbwr swihb’ dI pRkrmW iv`c g`lW nw kro, kIrqn suxo, ‘drbwr swihb’ dy srovr iv`c ieSnwn krn lgy, Awpxy smwn dw Awp iKAwl rKo, Awid Awid[ ‘drbwr swihb’ Sbd mwns p`tI qy p`kw aukr igAw[
ijvyN gurbwxI dw hukm hY:
“nik nQ Ksm hQ ikrqu Dky dy ] jhw dwxy qhW Kwxy nwnkw scu hy ]2]”{ mÚ 2, pMnw 653)
ikrq AMimRqsr qoN cMfIgVH lY AweI, pr Aksr drbwr swihb dy drSn dw suBwg pRwpq huMdw irhw[ smyN smyN keI qbdIlIAW iDAwn iv`c AweIAW, ijvyN inSwn swihb dw rMg kysrI qoN bdl ky hOlI-hOlI Bgvw hoxw, ijsdw izkr dws ny injI qOr qy iml ky aus smyN dy Akwl q^q swihb dy mu`K syvwdwr joigMdr isMG vydWqI jI nMU vI kIqw, pr aunHW g`l nMU AxgOilAw kr C`ifAw, Xw Swied aunHW dy vs iv`c hI kuJ nhIN sI[ iek jo hor ivSyS qbdIlI nzr peI, auh sI drbwr swihb dI pRkrmW iv`c l`gy borfW iv`coN, ‘drbwr swihb’ Sbd hOlI hOlI bdl ky, ‘hirmMdr swihb’ iliKAw jwxw[ gurbwxI dI jo kuJ QoVHI bhuq soJI siqgurU ny bKSI hY aus qoN sp`St hY ik gurbwxI iv`c Aksr hirmMdr mn`uKI SrIr nMU ikhw igAw hY[ ies nMU Awpxw Avyslwpn AwKW ik mUrKqw, g`l nMU bhuq gMBIrqw nwl nhIN ilAw, BwvyN Awpxy lYkcrW iv`c mOkw imlx qy ieh g`l ivSyS qOr qy idRV krwauNxI SurU kr idqI, ik AMimRqsr iv`Ky suSoiBq is`KI dw kyNdr drbwr swihb hY nw ik hirmMdr swihb[
ipCly QoVHy idnW iv`c hI do mOikAW ny ivSyS cyqMn kr id`qw[ pihlW iek smwgm iv`c iek isAwsI AwgU nMU pUrw zor dyky kihMdy suixAw, AsIN glq drbwr swihb khI jw rhy hW, swfy ies kyNdrI sQwn dw nW hirmMdr swihb hY[ aus dI g`l nMU qW isAwsI AwgU dI AigAwnqw smJ ky bhuqI mhq`qw nw id`qI, pr kuJ idnW bwAd hI iek auGy pRcwrk nMU: “hir jpy hir mMdru swijAw sMq Bgq gux gwvih rwm ] ismir ismir suAwmI pRBu Apnw sgly pwp qjwvih rwm ]” (sUhI mhlw 5, pMnw 781), Sbd dI ivAwiKAw kridAW, siqgurU ny ies SrIr nMU hirmMdr AwiKAw hY, dy nwl ieh kihMdy suixAW ik AMimRqsr iv`Ky sQwipq swfw is`KI dw kyNdr vI hirmMdr hY qW ivcwr AwieAw ik ivSy nMU gMBIrqw nwl ivcwrnw Aiq zrUrI ho igAw hY[
AwE pihlW ieh ivcwrIey ik gurbwxI iv`c hirmMdr Sbd iks sMdrB iv`c AwieAw hY[ mMdr dw SbdI ArQ hY: Gr, rihx dw, itkx dw Xw Arwm krn dw sQwn[
gurbwxI iv`c Akwl-purK nMU bhuq nwvW nwl Xwd kIqw igAw hY[ siqgurU bKiSS krdy hn:
“nwnku vycwrw ikAw khY ] sBu loku slwhy eyksY ] isru nwnk lokw pwv hY ] bilhwrI jwau jyqy qyry nwv hY ]4]2]” {mhlw 1 bsMqu, pMnw 1168}
(inrw mYN nwnk hI nhIN AwK irhw ik qUµ byAMq hYN) ZrIb nwnk kIh AwK skdw hY ? swrw sMswr hI qYƒ ie`k ƒ slwh irhw hY (qyrIAW is&qW kr irhw hY) [ hy pRBU ! jyhVy bMdy qyrI is&iq-swlwh krdy hn, mYN nwnk dw isr auhnW dy kdmW qy hY [ hy pRBU ! ijqny BI qyry nwm hn mYN auhnW qoN kurbwn jWdw hW [4[2[
siqgurU ny gl spSt kr id`qI hY ik Akwl-purK dy byAMq nwm hn[ ikauNik Akwl-purK byAMq guxW dw mwlk hY, ieh nwm AsIN jIvW ny Akwl-purK dy guxW nMU vyK ky rK ley hn:
“ikrqm nwm kQy qyry ijhbw ] siq nwmu qyrw prw pUrblw ]” {mwrU mhlw 5, pMnw 1083}
hy pRBU ! (swfI jIvW dI) jIB qyry auh nwm aucwrdI hY jo nwm (qyry gux vyK vyK ky jIvW ny) bxwey hoey hn [ pr ‘siqnwmu’ qyrw mu`F-kdImW dw nwm hY (Bwv, qUµ ‘hoNd vwlw’ hYN, qyrI ieh ‘hoNd’ jgq-rcnw qoN pihlW BI mOjUd sI) [
gurU gRMQ swihb iv`c Akwl-purK nMU, aus dy guxW qy ADwirq, jo keI nwvW nwl Xwd kIqw igAw hY, aunHW dy kuJ ku pRmwx hyT idqy hn[
“hir ibnu jIau jil bil jwau ] mY Awpxw guru pUiC dyiKAw Avru nwhI Qwau ]” {rwgu isrIrwgu mhlw pihlw 1, pMnw 14} hir- hirAwvl krn vwlw [
“jIA ry, rwm jpq mnu mwnu ]” {isir rwgu mhlw 1, pMnw 21} rwm- rimAw hoieAw, kx kx iv`c smwieAw hoieAw[
“rs ks Awpu slwhxw, ey krm myry krqwr ]” {isrI rwgu mhlw 1, pMnw 15} krqwr- krn vwlw, rcn vwlw[
“igAwn iDAwn pUrn prmysur pRBu sBnw glw jogw jIau ]” {mwJ mhlw 5, pMnw 108} prmysur—prm eISÍr, sB qoN v`fw mwlk [
“mohn nwmu sdw riv rihE ] koit mDy iknY gurmuiK lihE ]” {gauVI mhlw 5,pMnw 241} mohn—mn ƒ moh lYx vwlw [
“pyeIAVY jg jIvnu dwqw mnmuiK piq gvweI ]” {isrIrwgu mhlw 3, pMnw 64} jg jIvn—jgq dw jIvn-Awsrw [
“myry mwDau jI, sqsMgiq imly su qirAw ]” {rwgu gUjrI mhlw 5, pMnw 10} mwDau jI—hy pRBU jI ! hy mwieAw dy pqI jI ! {mwDau—mw-Dv [ mw—mwieAw [ Dv—pqI}
“imlu myry bITulw, lY bwhVI vlwie ] imlu myry rmeIAw, mY lyih Cfwie” ] {isrI rwgu iqRlocn kw,pMnw 92} l&z "bITl" sMsikRq dy l&z (‘ivSTl’) dw pRwikRq rUp hY [ "iv+sQl" [ iv—pry, mwieAw qoN pry [ sQl-itikAw hoieAw hY [ iv+sQl, ivSTl, bITlw—auh pRBU jo mwieAw dy pRBwv qoN dUr pry itikAw hoieAw hY [ ieh l&z siqgurU jI ny BI keI vwrI vriqAw hY, qy, srb-ivAwpk prmwqmw vwsqy hI vriqAw hY [rmeIAw- rimAw hoieAw, srbivAwpI[
so hir Sbd gurU gRMQ swihb iv`c Akwl-purK vwsqy vriqAw igAw hY Aqy ieh Sbd gurbwxI iv`c bwkI nwvW nwlo sB qoN vDyry vwrI AwieAw hY[ so hirmMdr dw SbdI ArQ hY pRmySr dw Gr[ hux ieh vI vyK leIey gurbwxI swnMU kI AgvweI dyNdI hY, pRmySr dw Gr ikhVw hY, auh ikQy vsdw hY?:
“jh jh pyKau qh hjUir dUir kqhu n jweI ] riv rihAw srbqR mY mn sdw iDAweI ]1]” {DnwsrI mhlw 5, pMnw 677}
hy BweI ! mYN ij`Qy ij`Qy vyKdw hW au~Qy au~Qy hI prmwqmw hwzr-nwzr hY, auh iksy QW qoN BI dUr nhIN hY [ hy (myry) mn ! qUM sdw aus pRBU ƒ ismirAw kr, jyhVw sBnW ivc v`s irhw hY [1[
“Gt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ] khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ]12]” (slok mhlw 9, pMnw 1427)
hy nwnk ! AwK—hy mn ! sMq jnW ny au~cI kUk ky d`s id`qw hY ik prmwqmw hryk srIr ivc v`s irhw hY [ qUM aus (prmwqmw) dw Bjn kirAw kr, (Bjn dI brkiq nwl) sMswr-smuMdr qoN qUM pwr lMG jwihgw [12[
auprokq pRmwxW qoN g`l bVI sp`St hY ik Akwl-purK srbivAwpI hY[ ijvyN auh hr jgHw, hr SY iv`c ivAwpk hY, iqvyN ausy dI joq hr srIr iv`c pRkwSmwn hY[ hyTlIAW pMkqIAW iv`c siqgurU ny g`l nMU hor spSt kr id`qw hY:
“sB mih joiq joiq hY soie ] iqs kY cwnix sB mih cwnxu hoie ] gur swKI joiq prgtu hoie ]” {DnwsrI mhlw 1, pMnw 663}
swry jIvW ivc ieko auhI prmwqmw dI joiq vrq rhI hY [ aus joiq dy prkwS nwl swry jIvW ivc cwnx (sUJ-bUJ) hY [ pr ies joiq dw igAwn gurU dI is`iKAw nwl hI huMdw hY (gurU dI rwhIN ieh smJ pYNdI hY ik hryk dy AMdr prmwqmw dI joiq hY) [
siqgurU swnMU smJwauNdy hn ik ies srIr dw rwjw mn hY, Bwv swfy SrIr dy swry ieMdry mn dy anuswr hI kMm krdy hn:
“gur ibnu ikin smJweIAY mnu rwjw sulqwnu ]4]” { isrI rwgu mhlw 1, pMnw 61}
mn (ies srIr-ngrI dw) rwjw bixAw rihMdw hY, sulqwn bixAw rihMdw hY [ gurU qoN ibnw ies ƒ iksy hor ny kdy miq nhIN id`qI (koeI ies ƒ smJw nhIN sikAw) [4[
“mnu rwjw mnu mn qy mwinAw mnsw mnih smweI ]” { rwgu BYrau mhlw 1, pMnw 1125}
mn hI swry igAwn ieMidRAW nMU cMgy jW mwVy kMmW vwsqy pRyrdw hY[ ies mn ny hI AMdr vsdy Akwl-purK nMU pihcwnxw hY[ iesy vwsqy siqgurU mn nMU Xwd krwauNdy hn:
“mn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu ] mn hir jI qyrY nwil hY gurmqI rMgu mwxu ]” {Awsw mhlw 3, pMnw 441}
hy myry mn ! qUµ aus prmwqmw dI AMs hYN jo inrw nUr hI nUr hY (hy mn !) Awpxy aus Asly nwl sWJ bxw [ hy mn ! auh prmwqmw sdw qyry AMg-sMg v`sdw hY, gurU dI miq lY ky aus dy imlwp dw suAwd lY [
pr ies SrIr iv`c sB qoN cMcl vI mn nMU hI minMAW igAw hY, jo hr smyN bwhr Bt`kdw rihMdw hY:
“iehu mnu cMclu vis n AwvY ] duibDw lwgY dh idis DwvY ]” { mwJ mhlw 3, pMnw 127}
(mwieAw-vyHVy mnu`K dw) ieh mn cMcl (suBwv vwlw rihMdw) hY, (aus dy Awpxy au~dm nwl) kwbU ivc nhIN AwauNdw, (aus dw mn mwieAw dy kwrn) fwvW fol hwlq ivc itikAw rihMdw hY, qy (mwieAw dI ^wqr) dsIN pwsIN dOVdw rihMdw hY [
“kbIr mnu pMKI BieE, auif auif dh ids jwie ] jo jYsI sMgiq imlY, so qYso Plu Kwie ]86]” {slok kbIr jI,pMnw 1369}
mnu`K dw mn pMCI bx jWdw hY iek pRBU dw Awsrw C`f ky) Btk Btk ky (mwiek pdwrQW dy ip`Cy) dsIN pwsIN dOVdw hY (qy ieh kudriq dw inXm hI hY ik) jo mnu`K ijho ijhI sMgiq ivc bYTdw hY auho ijhw aus ƒ Pl imldw hY [86[
AMdr vsdy prmySr nwl imlwp qW hovy jy mn Awpxy SrIr rUpI Gr iv`c vwps Awvy[ iesy vwsqy siqgurU hr vyly swnMU ieh smJwauNdy, mn nMU bwhr Btkx qoN rokdy hn:
“mn ry iQru rhu mqu kq jwhI jIau ] bwhir FUFq bhuqu duKu pwvih Gir AMimRqu Gt mwhI jIau ]rhwau ]” {soriT mhlw 1, pMnw 598}
hy myry mn ! (AMdr hI pRBU-crnW ivc) itikAw rhu, ikqy bwhr nwh Btkdw iPrIN [ jy qUµ bwhr FUMFx qur ipAw, qW bhuq du`K pweyNgw [ At`l Awqmk jIvn dyx vwlw rs qyry Gr ivc hI hY, ihrdy ivc hI hY [rhwau[
“myry mn prdysI vy ipAwry Awau Gry ] hir gurU imlwvhu myry ipAwry Gir vsY hry ]” {Awsw mhlw 4, pMnw 451}
hy QW QW Btk rhy mn ! hy ipAwry mn ! kdy qW pRBU-crnW ivc juV [ hy myry ipAwry mn ! hir-rUp gurU ƒ iml (qYƒ smJ pY jwiegI ik sB suKW dw dwqw) prmwqmw qyry AMdr hI v`s irhw hY [
jy gurU bKiSS duAwrw mn Gr Awky it`k jwvy, qW ies dI pihcwx AMdr hI vsdI, aus Akwl-purK joq nwl ho jWdI hY[ jdoN AMdr hI vsdy aus Akwl-purK nwl sWJ bxnI SurU ho jwvy, mn AMdr iek AlOikk cwA pYdw huMdw hY, ijsnMU siqgurU Amr pwiqSwh AnMd bwxI iv`c ieMJ vrnx krdy hn:
“min cwau BieAw pRB Awgmu suixAw ] hir mMglu gwau sKI igRhu mMdru bixAw ]” {pMnw 921}
AwpxI ihrdy-syj auqy pRBU-pqI dw Awauxw mYN sux ilAw hY (mYN AnuBv kr ilAw hY ik pRBU myry ihrdy ivc Aw v`isAw hY hux) myry mn ivc AwnMd bx igAw hY [ hy myrI ijMdy ! myrw ieh ihrdw-Gr pRBU-pqI dw invws-AsQwn bx igAw hY, hux qUM pRBU dI is&iq-swlwh dw gIq gw [
ijsny Awpxy AMdr vsdy Akwl-purK dI AgMmI joq dI pihcwx kr leI, aus nwl p`kI sWJ bxw leI, aus nMU smJ l`g geI ik Asl iv`c swfw ieh srIr aus Akwl–purK dw hI Gr hY[ ieh hI hirmMdr hY[ siqgurU bKiSS krdy hn ik AYsy mnu`K dy, ies hirmMdr srIr nMU, Akwl-purK Awp hI svwr dyNdw hY, Bwv SuB guxW nwl iSMgwr dyNdw hY[ gurbwxI dw Purmwn hY:
“kwieAw hir mMdru hir Awip svwry ] iqsu ivic hir jIau vsY murwry ] gur kY sbid vxjin vwpwrI ndrI Awip imlwiedw ]4]” { mwrU mhlw 3, pMnw 1059}
hy BweI ! ieh mnu`Kw srIr prmwqmw dw (piv`qr) Gr hY, prmwqmw ies ƒ Awp hI sohxw bxWdw hY, ies ivc ivcwr-dYNqW dy mwrn vwlw pRBU Awp v`sdw hY [ hy BweI ! ijhVy jIv-vxjwry (ies srIr ivc) gurU dy Sbd dI rwhIN hir-nwm dw vxj krdy hn, pRBU imhr dI ingwh nwl auhnW ƒ (Awpxy nwl) imlw lYNdw hY [4[
hyTly Sbd iv`c qW siqgurU ny ies sbMDI g`l ieqnI sp`St kr id`qI hY ik BulyKy dI koeI guMjwieS hI nhIN rhI:
“pRBwqI mhlw 3 ibBws
<> siqgur pRswid ] gur prswdI vyKu qU hir mMdru qyrY nwil ] hir mMdru sbdy KojIAY hir nwmo lyhu sm@wil ]1] mn myry sbid rpY rMgu hoie ] scI Bgiq scw hir mMdru pRgtI swcI soie ]1] rhwau ] hir mMdru eyhu srIru hY igAwin rqin prgtu hoie ] mnmuK mUlu n jwxnI mwxis hir mMdru n hoie ]2] hir mMdru hir jIau swijAw riKAw hukim svwir ] Duir lyKu iliKAw su kmwvxw koie n mytxhwru ]3] sbdu cIin@ suKu pwieAw scY nwie ipAwr ] hir mMdru sbdy sohxw kMcnu kotu Apwr ]4]” (pMnw 1346)
hy myry mn ! (ijhVw mnu`K gurU dy) Sbd ivc rMigAw jWdw hY (aus dy mn ƒ prmwqmw dI BgqI dw) rMg cVH jWdw hY [ aus ƒ sdw-iQr pRBU dI BgqI pRwpq ho jWdI hY, aus dI soBw sdw leI (lok prlok ivc) iKlr jWdI hY [ (aus mnu`K dw srIr) prmwqmw dw kdy nwh folx vwlw Gr bx jWdw hY (aus dw srIr Aijhw ‘hir mMdr’ bx jWdw hY ijs ƒ ivkwrW dw J`KV ihlw nhIN skdw) [1[rhwau[
hy BweI ! qUµ gurU dI ikrpw nwl vyK, prmwqmw dw Gr qyry nwl hY (qyry AMdr hI hY [ ies) ‘hir mMdr’ ƒ gurU dy Sbd dI rwhIN hI l`iBAw jw skdw hY (hy BweI ! gurU dy Sbd ivc juV, Aqy) prmwqmw dw nwm Awpxy AMdr sWB ky r`K [1[
hy BweI ! (mnu`K dw) ieh srIr ‘hir-mMdr’ hY (pr ieh Byq siqgurU dI b^SI) Awqmk jIvn dI kImqI sUJ dI rwhIN KulHdw hY [ Awpxy mn dy ip`Cy qurn vwly (jgq dy) mUl (prmwqmw) nwl sWJ nhIN pWdy (ies vwsqy auh smJdy hn ik) mnu`K dy AMdr ‘hir-mMdr’ nhIN ho skdw [2[
hy BweI ! (ieh mnu`Kw srIr) ‘hir-mMdr’ pRBU jI ny Awp bxwieAw hY (Aqy Awpxy) hukm nwl sjw r`iKAw hY [ Dur drgwh qoN (hryk mnu`K dy kIqy krmW Anuswr ijhVw) lyK (hryk srIr—hir-mMdr ivc) iliKAw jWdw hY aus lyK Anuswr hryk pRwxI ƒ qurnw pYNdw hY [ koeI mnu`K (Awpxy iksy au~dm nwl aus lyK ƒ) imtwx jogw nhIN hY [3[
hy BweI ! (gurU dy Sbd dI rwhIN) sdw-iQr hir-nwm ivc (ijs mnu`K ny) ipAwr pwieAw, aus ny gurU dy Sbd nwl sWJ pw ky Awqmk AwnMd pRwpq kIqw [ (aus mnu`K dw srIr-) hir-mMdr gurU dy Sbd dI brkiq nwl sohxw bx igAw, (auh hir-mMdr) byAMq pRBU (dy invws) vwsqy (mwno) sony dw iklHw bx igAw [4[
siqgurU ny aupr g`l spSt kr id`qI hY ik Asl iv`c ieh srIr hY, aus Akwl-purK dw sohxw Gr[ ieh hirmMdr hY[ pr swnMU ieh smJ qW hI AwvygI, ies hirmMdr dI pihcwx qW hI hovygI, jy siqgurU dy Sbd dI ivcwr krWgy[ Asl iv`c swfIAW duibDwvW, BulyiKAW, Btkxw dw mUl kwrn hI ieh hY ik AsIN Sbd dI ivcwr C`f ky kyvl gurbwxI rtn q`k sIimq ho gey hW[
hW! iksy vI sUJvwn ivAkqI Agy ieh suAwl suBwvk hI Aw jwvygw ik siqgurU qW Awp hI ieh kihMdy hn ik Akwl-purK hr jgHw mOjUd hY iPr siqgurU ny Akwl-purK nMU mnuKw srIr q`k hI ikvyN sImq kr id`qw[ Awpxy siqgurU dy bilhwr jweIey ik swnMU ieqny pUrn gurU dy is`K hox dw suBwg imilAw hY[ iesy Sbd dy pMjvyN bMd iv`c siqgurU ny ieh g`l vI sp`St kr id`qI hY:
“hir mMdru eyhu jgqu hY gur ibnu GorMDwr ] dUjw Bwau kir pUjdy mnmuK AMD gvwr ]5]” (pMnw 1346)
hy BweI ! ieh swrw sMswr BI ‘hir-mMdr’ hI hY (prmwqmw dy rihx dw Gr hY) [ pr gurU (dI srn) qoN ibnw (Awqmk jIvn vloN) Gu`p hnyrw bixAw rihMdw hY (qy, jIvW ƒ ies Byq dI smJ nhIN pYNdI) [ Awpxy mn dy ipCy qurn vwly mnu`K, Awqmk jIvn vloN AMnHy hoey hoey mUrK mnu`K (prmwqmw qoN ibnw) hor nwl ipAwr pw ky aus ƒ pUjdy-sqkwrdy rihMdy hn [5[
ies Sbd dy kul 11 pidAW iv`c siqgurU ny hirmMdr dy sMklp nMU pUrI qrHW sp`St kr id`qw hY[ iesdy nwl hI hor vI bhuq Sbd hn jo iehI idRV krwauNdy hn, ik gurbwxI iv`c mnu`Kw srIr nMu hI hirmMdr AwiKAw igAw hY[ ijvyN:
“dhids Kojq hm iPry myry lwl jIau hir pwieAVw Gir Awey rwm ] hir mMdru hir jIau swijAw myry lwl jIau hir iqsu mih rihAw smwey rwm ]” { ibhwgVw mhlw 5, pMnw 542}
hy myry ipAwry ! (prmwqmw ƒ l`Bx vwsqy) AsI dsIN pwsIN Bwl krdy iPry, pr aus prmwqmw ƒ hux ihrdy-Gr ivc hI Aw ky l`B ilAw hY [ hy myry ipAwry ! (ies mnu`Kw srIr ƒ) prmwqmw ny Awpxy rihx leI Gr bxwieAw hoieAw hY, prmwqmw ies (srIr-Gr) ivc itikAw rihMdw hY [
“hir jpy hir mMdru swijAw sMq Bgq gux gwvih rwm ] ismir ismir suAwmI pRBu Apnw sgly pwp qjwvih rwm ]” {sUhI mhlw 5, pMnw 781}
hy BweI ! (mnu`K dw ieh srIr-) Gr prmwqmw ny nwm jpx leI bxwieAw hY, (ies Gr ivc) sMq-jn Bgq-jn (prmwqmw dy gux gWdy rihMdy hn [ Awpxy mwlk-pRBU (dw nwm) hr vyly ismr ismr ky (sMq jn Awpxy AMdroN) swry pwp dUr krw lYNdy hn [
“hir mMdru hir swijAw hir vsY ijsu nwil ] gurmqI hir pwieAw mwieAw moh prjwil ] hir mMdir vsqu Anyk hY nv iniD nwmu smwil ] Dnu BgvMqI nwnkw ijnw gurmuiK lDw hir Bwil ] vfBwgI gV mMdru KoijAw hir ihrdY pwieAw nwil ]48]” (pMnw 1418)
hy BweI ! (mnu`K dw ieh srIr-) hir-mMdr prmwqmw ny (Awp) bxwieAw hY, ies srIr-hirmMdr ivc prmwqmw Awp v`sdw hY [ (pr) gurU dI miq qur ky (AMdroN) mwieAw dw moh cMgI qrHW swV ky (hI, iksy BwgW vwly ny AMdr-v`sdw) prmwqmw l`Bw hY [
hy BweI ! prmwqmw dw nwm, mwno, nO ^zwny hY (ies ƒ ihrdy ivc) sWB ky r`K (jy hir-nwm sMBwilAw jwey, qW) ies srIr-hirmMdr ivc AnykW hI au~qm kImqI gux (l`B pYNdy) hn [
hy nwnk ! SwbwSy auhnW BwgW vwilAW ƒ, ijnHW gurU dI srn pY ky (ies srIr-hirmMdr ivc v`sdw) prmwqmw Koj ky l`B ilAw [ ijnHW v`fy BwgW vwilAW ny ies srIr iklHy ƒ srIr mMdr ƒ KoijAw, ihrdy ivc hI Awpxy nwl v`sdw prmwqmw l`B ilAw [48[
ieQy siqgurU ny ieh g`l vI smJw id`qI hY ik BwvyN Akwl-purK dI joq hox nwqy hr srIr hirmMdr hY, pr Asl iv`c hirmMdr AKvwaux dw AiDkwrI kyvl auh hI srIr hY, ijs ny Awpxy AMdr pRkwSmwn aus hir nMU pihcwn ilAw hY[ Aqy ieh soJI kyvl gurU Sbd duAwrw hI pRwpq kIqI jw skdI hY[ siqgurU bKiSS krdy hn:
“hir mMdru soeI AwKIAY ijQhu hir jwqw ] mwns dyh gur bcnI pwieAw sBu Awqm rwmu pCwqw ] bwhir mUil n KojIAY Gr mwih ibDwqw ] mnmuK hir mMdr kI swr n jwxnI iqnI jnmu gvwqw ] sB mih ieku vrqdw gur sbdI pwieAw jweI ]12]” {pMnw 953}
(auN\ qW swry srIr "hir mMdru" Bwv, r`b dy rihx dy QW hn, pr Asl ivc) auhI srIr "hir mMdru" ikhw jwxw cwhIdw hY ijs ivc r`b pCwixAw jwey; (so, mnu`Kw srIr ‘hir mMdru’ hY, ikauNik) mnu`Kw-srIr ivc gurU dy hukm qy qur ky r`b l`Bdw hY, hr QW ivAwpk joiq id`sdI hY [
(srIr qoN) bwhr Bwlx dI au~kw loV nhIN, (ies srIr-) Gr ivc hI isrjxhwr v`s irhw hY [ pr mn dy ip`Cy qurn vwly bMdy (ies mnu`Kw srIr) "hir mMdru" dI kdr nhIN jwxdy, auh mnu`Kw jnm (mn dy ip`Cy qur ky hI) gMvw jWdy hn [(auN\ qW) swirAW ivc iek pRBU hI ivAwpk hY, pr l`Bdw hY gurU dy Sbd dI rwhIN [12[
siqgurU ny qW Akwl-purK nMU Awp vI guxW rUpI mwxk, lwl, hIry Aqy moqIAW nwl BrpUr hirmMdr AwiKAw hY:
“pRBu hir mMdru sohxw iqsu mih mwxk lwl ] moqI hIrw inrmlw kMcn kot rIswl ] ibnu pauVI giV ikau cVau, gur hir iDAwn inhwl ]2]” { isrI rwgu mhlw 1, pMnw 17}
hrI-prmwqmw (mwno) iek sohxw mMdr hY ijs ivc mwxk lwl moqI qy cmkdy hIry hn (ijs dy duAwly) sony dy suMdr iklyH hn [ pr aus (mMdr-) iklyH auqy pauVI qoN ibnw ciVHAw nhIN jw skdw [ (hW,) jy gurU-crnW dw iDAwn DirAw jwey, jy pRBU-crnW dw iDAwn DirAw jwey, qW drsn ho jWdw hY [2[
auprokq pRmwxW qoN g`l bVI sp`St hY ik gurbwxI iv`c hirmMdr Sbd mnu`Kw srIr vwsqy vriqAw igAw hY[
ihMdU m`q iv`c ikauNik pUjw dw ivDwn hY, auh mMdr Sbd Awpxy pUjw dy sQwn vwsqy vrqdy hn[ ihMdU m`q iv`c iek Akwl-purK nhIN blik keI dyvI, dyviqAW, AvqwrW dI pUjw kIqI jWdI hY, ies vwsqy auh ijs dyvI, dyvqy jW Avqwr dI pUjw leI mMdr bxwauNdy hn, aus dw nW mMdr Sbd nwl joV lYNdy hn, ijvyN iSv mMdr, rwm mMdr, hnumwn mMdr Awid Awid[
is`K kOm dw Dwrmk AsQwn gurduAwrw hY[ pihlW ieh smJ leIey ik gurduAwry dw ivkws ikvyN hoieAw[ gurU nwnk pwiqSwh Awpxy pRcwr dOirAW, ijnWH nMU AsIN audwsIAW kihky Xwd krdy hW, dOrwn ijQy ijQy gey, auQy aunWH sMgqW kwiem kIqIAW ijQy nym nwl sMgqW juVdIAW[ ijQy gur nwnk pwiqSwh dy ielwhI igAwn dI rOSnI ivc sPl jIvn Aqy Akwl purK dy guxW dI ivcwr huMdI[ Aj vI keI jgwH qy sMgq dy nW qy gurduAwry vyKy jw skdy hn[ smW pwky ienWH sMgqW dw nW Drmswl pY igAw[ swl ividAk kyNdr nMU kihMdy hn, Drmswl Bwv Drm dw skUl, ijQy Drm pVHwieAw jWdw hY[ nW bdl igAw, pr kMm nhIN bdilAw[ mksd auho irhw jo sMgq dw sI[ hW dwierw pihlW nwloN kuJ moklw ho igAw[ hux ieQy nwl hI pMgq vI kwiem ho geI[ loVvMd nMU lMgr Aqy rihx nMU Twhr vI pRwpq hox lg geI[ jdoN ienWH DrmswlW ivc gurU gRMQ swihb jI dw pRkwS ho igAw, ies dw nW gurduAwrw bx igAw[ Asl mksd Pyr vI nhI bdilAw hW dwierw hor PYl igAw, hux ieh is`K dy smwjk jIvn dw kyNdr vI bx igAw[ so gurduAwry dw AslI mksd gurmiq dw pRcwr krnw hY[ ieh iksy qrHW vI pUjw dw sQwn nhIN[ is`K ny gurduAwry gurU dw igAwn pRwpq krn leI jwxw hY, nw ik pUjw krn leI[ ieh Al`g g`l hY ik is`KI isDWqW qoN Anjwx bhuqy is`K Aj gurduAwry pUjw krn hI jWdy hn[
iek hor v`fI bdiksmqI dI g`l ieh hY ik ivSv pDr qy AsIN Awpxy gurduAwry nMU Aj q`k mwnqw nhIN duAw sky[ kuJ smW pihly mYN isMgwpur igAw hoieAw sI[ suBwvk hY mn kIqw ik gurduAwry drSn kIqy jwn[ hotl qoN bwhr inkl ky iek tYksI vwly nMU AwiKAw, I want to go to gurdwara( mYN gurduAwry jwxw cwhuMdw hW)[ auh AgoN kihx l`gw, what gurdwara(gurduAwrw kI huMdw hY?) mYN do iqMn tYksIAW vwilAW nwl g`l kIqI, pr koeI smJ nw sikAw[ ieqny nMu auQy iek pMjwbI s`jx nzr Aw igAw[ mYN ausnMU disAw, ik mYN gurduAwry jwxw hY pr koeI tYksI vwlw smJ nhIN pw irhw[ ausny iek tYksI vwly nMU AwiKAw, Take him to Sikh temple( ies nMU is`K mMdr lY jwE)[ auh J`t boilAw, Please come( AwE jI bYTo)[ id`l qVP auiTAw[ muslmwnW dI msijd qW mosikau hY, musilm mMdr nhIN[ iesweIAW dw igrjw, crc hY, iesweI mMdr nhIN[ pr swfw gurduAwrw is`K tYNpl hY[ AsIN swrI dunIAW iv`c PYl gey, pr Awpxy gurduAwry nMU gurduAwrw nhIN bxw sky[ ieh sm`isAw iksy iek dyS dI nhIN, keI mulkW iv`c ieMj hI vwpirAw hY[
ksUrvwr koeI bwhrlw nhIN, AsIN Awp hI hW[ AsIN Awp hI Awpxy sB qoN v`D mwnqw pRwpq AiDAwqmk kyNdr nMU, sony nwl iSMgwr ky, pdwrQvwdI golfn tYNpl bxw id`qw[ kdy iksy dI soD qW kI krnI sI? Awp hI bVI Swn nwl dunIAW nMU dsdy hW, This is Golden Temple( ieh svrn mMdr hY)[
Bwrq dy bhuigxqI lok pRmySr nMU p`Qr dIAW mUrqW Aqy ie`tW-gwry dy bxy mMdrW iv`c l`B rhy sn[ hwlWik muslmwn iek Kudw iv`c ivSvws rKdy hn, pr auh vI kbrW pUjx Aqy ^udw nMU kyvl msIq iv`c l`Bx l`g pey[ ieh mnu`KI smwj dw iek bhuq v`fw ienklwb sI, jdoN gurU nwnk pwiqSwh ny p`QrW, mVHIAW Aqy ie`tW-gwry dIAW iemwrqW iv`coN Akwl-purK nMU l`Bx vwly mn`uK nMU Awpxy hirmMdr srIr nMU pCwnx leI hokw id`qw[ siqgurU ny bwhr Btkx dI bjwey Awpxy ies srIr hirmMdr iv`c hI Akwl-purK nwl imlwp krn dI jwc d`sI[ siqgurU dw Purmwn hY:
“kwieAw mhlu mMdru Gru hir kw iqsu mih rwKI joiq Apwr ] nwnk gurmuiK mhil bulweIAY hir myly mylxhwr ]4]5]” (mhlw 1 mlwr, pMnw 1256)
ieh mnu`Kw srIr prmwqmw dw mhl hY prmwqmw dw mMdr hY prmwqmw dw Gr hY, byAMq prmwqmw ny ies ivc AwpxI joiq itkw r`KI hY [ (jIv Awpxy ihrdy-mhl ivc v`sdy pRBU ƒ C`f ky bwhr Btkdw iPrdw hY) hy nwnk ! (bwhr Btkdw jIv) gurU dI rwhIN hI ihrdy-mhl ivc moV ky ilAWdw jw skdw hY, qy qdoN mylx dy smr`Q pRBU aus ƒ Awpxy crnW ivc joV lYNdw hY [4[5[
lyikn ieh Aiq bdiksmqI dI g`l hY ik Aj AsIN gurU nwnk dy is`K hI ie`tW p`Qr dI iemwrq nMU Akwl-purK dw Gr ds rhy hW[ ies iv`c koeI Sk nhIN ik drbwr swihb dI iek AwpxI ivSyS mh`qqw hY[ ieh is`KI dw kyNdr hY[ ies qoN v`D ky ieh pihlw gurDwm hY, ijsnMU siqgurU ny Awp is`KI dy kyNdr dy qOr qy iqAwr krwieAw[ ieh auh piv`qr sQwn hY ijQy sB qoN pihlW gurU gRMQ swihb dw pRkwS kIqw igAw[ is`K ieiqhws iv`c qW ies dw ivSyS sQwn hY hI, is~K mwniskqw iv`c ies dw Awpxw hI invyklw AiDAwqmk drjw hY[ lyikn ieh hirmMdr nhIN, ‘drbwr swihb’ hY[ ijQy swfy siqgurU dw drbwr lgdw hY[ drbwr Sbd rwj sqw dw pRqIk hY, drbwr v`fy-v`fy pwqSwhW dy lgdy hn[ swfy gurU swihbwn rwj XogI sn[ Awpxy jIvn kwl iv`c swry gurU swihbwn nMU pwiqSwh, blik s`cw pwiqSwh kih ky bulwieAw jWdw sI[ gurU gRMQ swihb pwiqSwh ausy g`dI dy vwrs Aqy ausy qy suBweymwn hn[ iPr ieh qW auh sQwn hY ijQy pihly idn qoN hI gurU gRMQswihb dw drbwr sijAw hY[
Swied ieh jwpy ik ikMnI ku v`fI g`l hY? ijsnMU mYN ieqnw iK`c irh hW[ nW iv`c kI ipAw hY, kI Prk pYNdw hY? swnMU ieh smJxw pvygw ik ijs mhOl Aqy dyS iv`c AsIN rih rhy hW, aus dy bhuigxqI iPrky iv`coN kuJ k`tVvwdI ihMduq`vI qwkqW, dUsrIAW kOmW dy Drm sQwnW bwry BrmBulyKy KVy krky, aunHW dy isDWqk rUp bdlx, aunHW auqy kwbz hox, ieQoN q`k ik aunHW nMU mlIAwmyt krn dIAW ivENqW guMd rhIAW hn[ Bwrq dIAW smyN dIAW srkwrW, BwvyN auh iksy rwjnIqk DVy dIAW hox, lokW nMU DoKw dyx leI, aulty ibAwn dyx, roz nvyN kmISn bnwaux Aqy kdy nw mukx vwlIAW AdwlqI kwrvweIAW clwaux dy bwvjUd, ienHW nwl swjSI qOr qy sp`St Swml nzr AwauNdIAW hn[ jUn 1984 dw drbwr swihb, Akwl q^q swihb Aqy 36 hor gurDwmW qy BwrqI POj dw hmlw is`K kOm ny Awp hMfwieAw hY[ dsMbr 1986 iv`c bwbrI msijd dy Fwey jwx qoN v`fw pRmwx hor ikhVw cwhIdw hY?
‘gur iblws pwqSwhI 6’ vrgI zhrIlI ikqwb pMQ dy ivhVy iv`c sut ky, is`K kOm AMdr qW auh pwp dy bIj qW pihloN hI bIj cuky hn[ AwE ies ikqwb iv`coN kuJ pMkqIAW qy nzr mwrIey, jo g`l nMU iblkul sp`St kr dyvygI[ SromxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI Drm pRcwr kmytI vloN jUn 1998 iv`c CwpI Aqy Akwl q^q swihb dy swbkw, mu`K syvdwr joigMdr isMG vydWqI jI vloN sMpwidq ies ikqwb dy pMnw 122 dy 31vy, 32vyN, 33 vyN Aqy 34vyN bMd iv`c ieMJ iliKAw hY:
dohrw] kwr kFwvq Bey Qy kCuk idvs iqh vwr [ mhw ibsnu BgvMq jo mn mY kIn ivcwru ]31] <wbr> <wbr> <wbr> <wbr> <wbr> <wbr> mhw mwey jo l`CmI qw soN khw sunwie [ rwmdws gur rUp mm Xw mY Byd n pwie ]32]
Bwv: jdoN srovr iv`coN kwr kFwauNidAW kuJ idn bIq gey, iek idn ivSnMU Bgvwn ny mn iv`c ivcwr kIqw[ aus ny(AwpxI pqnI) mhW mwqw l`CmI nMU ikhw, rwmdws gurU myrw hI rUp hY, ies iv`c koeI Byd nw smJo[
cOpeI] iqh suq gur Arjn suKkwrI [ mm srUp so pRgt inhwrI [ bnwvn mm mMdru hY lwgw[ suDw srovr ric v`fBwgw]33] clo qhW hm jwie inhwrY [ kYsy kr hYN praupkwrY[ lCmI Xuq Awey BgvMqw[ gwvq jsu ijh byd AnMqw ]34]
Bwv: aus dw pu`qr, s`uKW dw Kjwnw, jo Arjn hY, aus iv`coN myry hI swkSwq drSn huMdy hn [ auh myrw mMdr bnwaux l`gw hY Aqy auQy bhuq v`fw srovr r`c(bxw) irhw hY[ clo AsIN c`l ky auQy vyKIey, kYsw v`fw praupkwr auh kr irhw hY[ ijs (ivSnMU) Bgvwn dI AnMq mihmw vyd gwauNdy hn, auh(AwpxI pqnI) dyvI l`CmI smyq auQy Aw gey[
vwh ! AgXwq ilKwrI ny ikAw suMdr Aqy Bwvnw BrpUr SbdW nwl drbwr swihb nMU ivSnMU dw mMdr bxw id`qw hY[ hux swfy keI ivdvwn ‘mhw ibsnu BgvMq’ Sbd dy ArQ bdobdI Akwl-purK krn dI koiSS krdy hn, jdik j`g jwxdw hY ik l`CmI dyvI nwl sbMDq SksIAq, ihMdU kOm dw ivSnMU Bgvwn hY, jo ieQy id`qy nW qoN vI sp`St hY[
ihMdU m`q iv`c iesy ivSnMU Bgvwn nMU hI ‘hir’ ikhw jWdw hY[ pMnw 123-24 qy 43vyN,44vyN Aqy 45vyN bMd iv`c ies cwqr ilKwrI ny AwpxI nIAq sp`St kr id`qI hY ik ivSnMU Bgvwn ny Awpxw ieh hirmMdr bnwaux dI jwc gurU Arjn pwiqSwh nMU isKweI:
sRI Xuq cqur Bujw bpu pwXo [ gur Arjn ko gr mYN lwXo[ jugiq sBI BgvMq isKweI [ hirMmdr ieh BWiq bnweI ]43]
Bwv: ivSnMU Bgvwn ny AwpxIAW cwry bwhW Kol ky, gurU Arjn nMU gly lw ilAw[ hirmMdr ikvyN bnwauxw hY, ies dI swrI jwc ivSnMU Bgvwn ny Awp gurU Arjn nMU isKweI[
dohrw] hirmMdr ky cwir dr suMdr rco Apwr[ qlwv miD mMdru rco krih pul suKu Dwir ]44] ieh mMdru mm rUp hY hirmMdr ieh nwmu[ iriD isiD ieh TW rhY inis idn AwTO jwm]45]
Bwv: Bgvwn ivSnMU ny gurU Arjn nMU ikhw, hirmMdr dy cwr sohxy drvwjy bxwvo, suK nwl pul bxwky, qlw iv`c mMdr bnwE[ ieh mMdr myrw rUp Aqy ies dw nW hirmMdr hY[ sB ir`DIAW is`DIAW idn rwq Aqy ATo pihr ieQy hwzr rihxgIAW[
ijs ikqwb nMU kUV dw pulMdw smJ ky pMQ bhuq pihly hUMj ky Awpxy ivhVy iv`coN bwhr s`ut cu`kw sI, ijnHW ny ies JUT Aqy pwp dI swzSI ikqwb nMU, Awp Cwpky pMQ iv`c muV BulyKy leI ilAw sjwieAw hY, auh borfW qoN drbwr swihb htw ky hirmMdr ilKI jwx Xw prcwrI jwx qW kI hYrwngI hY? pr is`K sMgq nMU pUrn sucyq hox dI loV hY[ swfw ieh is`KI dw kyNdr hirmMdr nhIN ‘drbwr swihb’ hY[ ijQy swfy siqgurU dw drbwr lgdw hY[ ijQy hzwrW sMgqw roz nq msqk ho ky ieh bynqI krdIAW hn, siqgurU myrI miq mlIn hY, mnmiq hY, ieh mYN Awp dy crnW iv`c Byt krdw hW, ies dy bdly myrI JolI gurmiq nwl Br idE[
vwihgurU jI kw Kwlsw] vwihgurU jI kI Pqih]
rwijMdr isMG(mu`K-syvwdwr), SRomxI Kwlsw pMcwieq, tYlI Pon: +91 98761 04726
 

❤️ CLICK HERE TO JOIN SPN MOBILE PLATFORM

Top