- Jan 3, 2010
- 1,245
- 421
- 79
ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਸੰਭਾਵਤ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਅਬਦੁਲ ਗਨੀ ਦਾਰ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਛੱਡਣ ਪਿੱਛੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੇ ਕਾਬਿਜ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਬਰਾਦਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।ਉਜਾੜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਤ ਅਮਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਬਲ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਭਾਰਤ ਉਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਹਨ ਇਹ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਮੀ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆਅਤੇ ਜਾਨਾਂ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪਕਤਿਆ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਚਮਕਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਛੱਤ ਤੋਂ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥਾਲਾ ਸਾਹਿਬ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਆਖ਼ਰੀ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਗਜ਼ਨੀ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਭੱਜ ਗਏ। ਤਿੰਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ (ਸੂਰਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਅਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਧੀ) ਅਤੇ 2 ਵਿਅਕਤੀ, ਇੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੋੜਾ, ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ।
“ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਗਜ਼ਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਆ ਗਏ। ਇਹ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਉਦੋਂ ਸੱਚ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਕਾਬੁਲ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗੇ। ” ਗਜ਼ਨੀ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੇ ਵਧਦੇ ਡਰ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਅਤੇ ਗਜ਼ਨੀ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਰੂਪ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਸ ਸਮੇਂ, ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀਹੀਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਡੇਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਐਂਟਨੀ ਬਲਿੰਕੇਨ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਹੈ. ਅਸੀਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ, ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਮੰਤਰੀ, ਮੈਂਡੀਸਿਨੋ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਐਮਪੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਕਾਲਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ. ਸਾਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਖਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ. ”ਨਿਵਾਸੀ ਸੂਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਤੇ ਪਰਵਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। “ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਡਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਾਂ ਜੋ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।” ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਰੀਬ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਬੰਬ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਤਪਾਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਮਾਰ ਸਿੰਘ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦੋ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰਫ 15-16 ਪਰਿਵਾਰ ਹੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਭੱਜਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਨਿਕਾਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਆਈਐਸਆਈ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਉਪਜ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਿਸ਼ਚਤ ਰੂਪ ਤੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ' ਤੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਕੜ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕੱਟੜ ਮੁਸਲਿਮਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਗੜ੍ਹ ਬਣਾਉਣਗੇ। ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛਾ ਜਾਏਗਾ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ - ਸੜਕਾਂ, ਪੁਲ, ਹਸਪਤਾਲ, ਆਪਣੀ ਸੰਸਦ ਆਦਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੈਮ, ਸੰਸਦ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਨੈਟਵਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਗੇ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ, ਪਰ ਭਰੋਸਾ ਕੀ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਾਜਪੇਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਲਸ਼ਕਰ -ਏ -ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮੋ ਨੂੰ ਬਚਣ ਦੇਣ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਪੈਰਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਆਈਐਸਆਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇ।ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰੇਗਾ। 'ਲਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਜੈਸ਼ -ਏ -ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। '' ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਪੁਨਰ ਉਭਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਲੀਪਰ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗਾ. ''
ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰਣਨੀਤਕ ਲੋੜ
ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਇੰਨੇ ਵੱਖਰੇ ਹਨ ਜਿੰਨੇ ਦੋ ਇਕਾਈਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। "ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਫਗਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਧੇਰੇ ਅਸਥਿਰ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕਈ ਖਤਰੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਖੇਤਰੀ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਵਿਦਰੋਹੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨਾ ਹੋਣ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਚੈਨਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਲਾਭ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਭਾਵਤ ਖਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ. ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਤਖਤ ਪਲਟੇ ਪਿੱਛੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਗੜਦੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਚਰਚਾ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਚੁੱਕਿਆ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਮਾਰਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹਨ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਖੇਤਰੀ ਕੂਟਨੀਤੀ' ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਖ਼ਾਸਕਰ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਗਵਾਈ ਚੀਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਖੇਤਰੀ ਕੂਟਨੀਤੀ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਸੀਮਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਅਬਦੁਲ ਗਨੀ ਦਾਰ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਛੱਡਣ ਪਿੱਛੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੇ ਕਾਬਿਜ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਬਰਾਦਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।ਉਜਾੜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਤ ਅਮਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਬਲ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਭਾਰਤ ਉਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਹਨ ਇਹ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਮੀ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆਅਤੇ ਜਾਨਾਂ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਖਲ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪਕਤਿਆ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਚਮਕਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਛੱਤ ਤੋਂ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥਾਲਾ ਸਾਹਿਬ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਆਖ਼ਰੀ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਗਜ਼ਨੀ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਭੱਜ ਗਏ। ਤਿੰਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ (ਸੂਰਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਅਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਧੀ) ਅਤੇ 2 ਵਿਅਕਤੀ, ਇੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੋੜਾ, ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ।
“ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਗਜ਼ਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਆ ਗਏ। ਇਹ ਡਰਾਉਣਾ ਸੁਪਨਾ ਉਦੋਂ ਸੱਚ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਕਾਬੁਲ ਸ਼ਹਿਰ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗੇ। ” ਗਜ਼ਨੀ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਦੇ ਵਧਦੇ ਡਰ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਅਤੇ ਗਜ਼ਨੀ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਰੂਪ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਸ ਸਮੇਂ, ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀਹੀਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਡੇਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ, ਐਂਟਨੀ ਬਲਿੰਕੇਨ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਹੈ. ਅਸੀਂ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ, ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਮੰਤਰੀ, ਮੈਂਡੀਸਿਨੋ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਐਮਪੀਜ਼ ਨਾਲ ਵਕਾਲਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ. ਸਾਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਖਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ. ”ਨਿਵਾਸੀ ਸੂਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਰਤੇ ਪਰਵਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। “ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਡਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹਾਂ ਜੋ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢੋ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਭ ਕੁਝ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।” ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਰੀਬ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਬੰਬ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਤਪਾਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਮਾਰ ਸਿੰਘ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦੋ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰਫ 15-16 ਪਰਿਵਾਰ ਹੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਭੱਜਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਨਿਕਾਸੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਆਈਐਸਆਈ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਉਪਜ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਿਸ਼ਚਤ ਰੂਪ ਤੋਂ ਤਾਲਿਬਾਨ' ਤੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਕੜ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕੱਟੜ ਮੁਸਲਿਮਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਗੜ੍ਹ ਬਣਾਉਣਗੇ। ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿ ਸਭ ਕੁਝ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛਾ ਜਾਏਗਾ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ - ਸੜਕਾਂ, ਪੁਲ, ਹਸਪਤਾਲ, ਆਪਣੀ ਸੰਸਦ ਆਦਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੈਮ, ਸੰਸਦ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਨੈਟਵਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਗੇ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ, ਪਰ ਭਰੋਸਾ ਕੀ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਾਜਪੇਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਲਸ਼ਕਰ -ਏ -ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮੋ ਨੂੰ ਬਚਣ ਦੇਣ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਵੱਈਏ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਪੈਰਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਆਈਐਸਆਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇ।ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟ ਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰੇਗਾ। 'ਲਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਜੈਸ਼ -ਏ -ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। '' ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਪੁਨਰ ਉਭਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਲੀਪਰ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਵੇਗਾ. ''
ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰਣਨੀਤਕ ਲੋੜ
ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਇੰਨੇ ਵੱਖਰੇ ਹਨ ਜਿੰਨੇ ਦੋ ਇਕਾਈਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। "ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਫਗਾਨ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਧੇਰੇ ਅਸਥਿਰ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕਈ ਖਤਰੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਖੇਤਰੀ ਸੰਪਰਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਵਿਦਰੋਹੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨਾ ਹੋਣ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਚੈਨਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਲਾਭ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਭਾਵਤ ਖਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ. ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਤਖਤ ਪਲਟੇ ਪਿੱਛੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਗੜਦੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਚਰਚਾ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਚੁੱਕਿਆ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਮਾਰਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹਨ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਖੇਤਰੀ ਕੂਟਨੀਤੀ' ਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਰਿਹਾ ਹੈ - ਖ਼ਾਸਕਰ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਗਵਾਈ ਚੀਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਖੇਤਰੀ ਕੂਟਨੀਤੀ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਸੀਮਤ ਹੋਵੇਗੀ।
